ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γ. ΜΑΡΚΕΑ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γ. ΜΑΡΚΕΑ,

ΜΕΤΑΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ PhD ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ,

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ,

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΛΟΝΔΙΝΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΕ16
ΜΕ ΕΔΡΑ ΤΗΝ Α΄ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Δ.Ε. ΑΘΗΝΑΣ

Ι. Συγγραφικό Εργο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το συγγραφικό έργο της Γεωργίας Μαρκέα αποτελείται από τα παρακάτω βιβλία και άρθρα: (α) βιβλίο βασισμένο στα ευρήματα της μεταδιδακτορικής της έρευνας με τίτλο «Talent in piano playing: A study of exceptionally gifted Greek soloists» [Το Ταλέντο στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στους Εξαιρετικά Ταλαντούχους Έλληνες Πιανίστες] από το AT.IN.E.R. (Athens Institute for Education and Research, Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας), (β) διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου με τίτλο «Teachers’ perceptions of musicality and its contexts: a study of piano pedagogy in Athenian conservatories» [Οι Αντιλήψεις των Καθηγητών για τη Μουσικότητα και τα Πλαίσιά της: Μία Μελέτη στην Παιδαγωγική του Πιάνου στα Ωδεία της Αθήνας], (γ) τα αποτελέσματα εθνομουσικολογικής έρευνας για την Ακαδημία Αθηνών (805 σελίδες), (δ) την επιμέλεια της έκδοσης δύο βιβλίων με τίτλο «Global issues of education» [Παγκόσμια Θέματα της Εκπαίδευσης], τα οποία περιέχουν τα πρακτικά του 5ου διεθνούς συνεδρίου του AT.IN.E.R. (Athens Institute for Education and Research, Αθηναϊκό Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας), (ε) την επιμέλεια ενός βιβλίου με τίτλο «Το Δημοτικό Τραγούδι της Αιτωλοακαρνανικής Γης» του Πέτρου Μ. Μπερερή, εκδόσεις Χρυσάφη Πανεζή, (στ) τη μετάφραση από τα αγγλικά στα ελληνικά ενός βιβλίου με μουσικοπαιδαγωγικό περιεχόμενο και τίτλο: «The misunderstanding of music» [Εσφαλμένες Αντιλήψεις Περί Μουσικής] (2001, London: Institute of Education, University of London) του Graham Welch, (ζ) μία ποιητική συλλογή, (η) έξι άρθρα δημοσιευμένα σε ελληνικά επιστημονικά περιοδικά με κριτές, (θ) δεκαεπτά άρθρα δημοσιευμένα σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων με κριτές, (ι) πέντε άρθρα δημοσιευμένα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά με κριτές, (ια) ένα άρθρο δημοσιευμένο σε διεθνές ελληνικό επιστημονικό περιοδικό με κριτές, (ιβ) ένα άρθρο δημοσιευμένο σε πρακτικά επιστημονικής ημερίδας,          (ιγ) ένα άρθρο δημοσιευμένο στις ελληνικές εκπαιδευτικές ιστοσελίδες www.alfavita.gr (18-2-2011  στις 12:12) και της Ομοσπονδίας Καθηγητών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΟΚΠΕ) www.okpe.gr (18-2-2011) ), (ιδ) Συμμετοχή σε ομάδα σύνταξης και συγγραφής κριτηρίων αξιολόγησης παιδαγωγικού και διδακτικού υλικού για την εκπόνηση τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών για την παραγωγή παιδαγωγικού υλικού Μουσικής Αγωγής του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου [Στο πλαίσιο του Υποέργου 13 «Συγγραφή – εκπόνηση παιδαγωγικού & διδακτικού υλικού (Portfolio)» της Πράξης 1.2.3.α «Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία» του Μέτρου 1.2. της Ενέργειας 1.2.3. του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ ] , (ιε)  συμμετοχή σε δημοσιευμένη έρευνα που υλοποίησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στο περιοδικό «Εικαστική Παιδεία», (ιστ) δημοσιευμένο Υπόμνημα σε ελληνικό επιστημονικό περιοδικό με κριτές, (ιζ) δημοσιευμένο Υπόμνημα σε  εκπαιδευτική ιστοσελίδα και (ιη) άρθρα σε εφημερίδα για μουσικοπαιδαγωγικά θέματα.

Επίσης, είναι Υπεύθυνη Υποέργου στο διδακτικό πακέτο «Μουσική Ε΄ Δημοτικού» που αποτελείται από τρία βιβλία (Βιβλίο Μαθητή, Τετράδιο Εργασιών και Βιβλίο Δασκάλου) και κυκλοφόρησε στα Ελληνικά σχολεία το σχολικό έτος 2007-2008. Πιο συγκεκριμένα είναι Υπεύθυνη Υποέργου για το συντονισμό και την εποπτεία του στο πλαίσιο του έργου «Συγγραφή Νέων Βιβλίων και Παραγωγή Εκπαιδευτικού Υποστηρικτικού Υλικού με βάση τα ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Δημοτικό και το Νηπιαγωγείο».

Την Πέμπτη στις 18 Νοεμβρίου 2010 της γνωστοποιήθηκε από επιστολή του Προέδρου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Κλήμη Γ. Ναυρίδη ότι με τις σχετικές πράξεις του Συντονιστικού Συμβουλίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ορίστηκε ως εμπειρογνώμων για να συμμετέχει στη σύνταξη των Προγραμμάτων Σπουδών (Πολιτισμός) στο Πλαίσιο της πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) -Νέο πρόγραμμα σπουδών, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 - Οριζόντια Πράξη». Από εκείνη τη μέρα εργάζεται πάνω στη σύνταξη προγραμμάτων σπουδών για το μάθημα της Μουσικής.

Έχει συμμετοχή στη μελέτη και συγγραφή πρότασης με προδιαγραφές εργαστηρίων Μουσικής σε δημόσια σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η οποία προωθήθηκε το 2004 από το Σύμβουλο Καλλιτεχνικών Μαθημάτων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Γεώργιο Σιγάλα προς τη Διεύθυνση Σπουδών Π.Ε. του ΥπΕΠΘ (Ενιαίο Διοικητικό Τομέα Σπουδών Επιμόρφωσης και Καινοτομιών).

      Επίσης έχει κάνει υποβολή καλών πρακτικών διδασκαλίας στην ιστοσελίδα www.epimorfosi.edu.gr  στις 25-10-2010 (Σχέδιο για το μάθημα της Μουσικής για το Μείζον Πρόγραμμα της Επιμόρφωσης  Εκπαιδευτικών) με τον τίτλο: « Διαθεματικό σχέδιο εργασίας στο μάθημα της Μουσικής στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση: Η περίπτωση του εμβατηρίου».

        Επιπλέον έχει συμμετάσχει σε ομάδα δημιουργίας εκπαιδευτικού υποστηρικτικού υλικού το οποίο αξιοποιείται από εκπαιδευτικούς και επιμελήθηκε ο Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης Περιφέρειας Αττικής, κύριος Θεόδωρος Γούπος. Το υλικό δημιουργήθηκε με αφορμή την επιμορφωτική ημερίδα που ο ίδιος οργάνωσε στις 19 Φεβρουαρίου 2009 στο 9^ο και 10^ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου. Το θέμα ήταν  «Προβλήματα Συμπεριφοράς και Μάθησης στο Σχολείο» και το υλικό μου είχε θέμα: «Διαχείριση προβλημάτων συμπεριφοράς για να μην α-τονήσει το μάθημα της Μουσικής».

Αυτή τη στιγμή έχει επίσης υπό δημοσίευση ένα βιβλίο με τίτλο «Talent in piano playing: A study of exceptionally gifted Greek soloists» [Το Ταλέντο στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στους Εξαιρετικά Ταλαντούχους Έλληνες Πιανίστες], του οποίου είναι η ίδια συγγραφέας και το έχει ήδη δημοσιεύσει στα αγγλικά (εκδόσεις AT.IN.E.R.). Αυτό πρόκειται να δημοσιευθεί μεταφρασμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Μουσικός Οίκος Νικολαΐδη» μέσα στο έτος 2011.

Επίσης, έχει υπό δημοσίευση ένα άρθρο για το γνωστό αγγλικό επιστημονικό περιοδικό με κριτές «British Journal of Music Education» με τίτλο: «The perception of talent in piano playing. An investigation of views by established Greek piano teachers» [Η Αντίληψη της Έννοιας του Ταλέντου στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στις Απόψεις Καθιερωμένων Ελλήνων Καθηγητών Πιάνου].

Τέλος, στο συγγραφικό της έργο και στις έρευνές της πάνω στη Μουσική Εκπαίδευση αναφέρονται ερευνητές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε δικές τους δημοσιεύσεις. Στις 3 Σεπτεμβρίου 2008 είχε την τιμή να αναγνωριστεί το έργο της στον τομέα της Μουσικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό και να τη συμπεριλάβουν στον τόμο του 2009 των «Who is Who» με τις προσωπικότητες στην Ελλάδα, όπου υπάρχει δημοσιευμένη αναφορά στο βιογραφικό της.

Δημοσιευμένα βιβλία και άρθρα σε έγκυρα (διεθνή ή ελληνικά) επιστημονικά περιοδικά και βιβλία

·        Talent in Piano Playing: A Study of Exceptionally Gifted Greek Soloists [Το Ταλέντο στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στους Εξαιρετικά Ταλαντούχους Έλληνες Πιανίστες], Georgia G. Markea. Athens: Athens Institute for Education and Research (2005). ISBN 960-88672-1-5.

Το βιβλίο βασίζεται σε ευρήματα της μετα-διδακτορικής της έρευνας πάνω στη φύση του μουσικού ταλέντου μέσα από τις απόψεις των πιο σημαντικών καθηγητών πιάνου και διάσημων ταλαντούχων πιανίστων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, το ταλέντο είναι ουσιαστικά έμφυτο, αλλά μπορεί ως ένα βαθμό να επηρεαστεί από τέσσερις παράγοντες: την πρακτική εξάσκηση, τη διδασκαλία, το οικογενειακό και το κοινωνικό περιβάλλον. Το ωδείο δεν επηρεάζει την εκμάθηση του πιάνου ενός μουσικά ταλαντούχου μαθητή. Το πόρισμα αυτό ξαφνιάζει, καθώς σε προηγούμενη έρευνά της (βλ. Markea, 2002) o παράγοντας «ωδείο» παρουσιάζεται ως ένας από τους σημαντικότερους στην επιρροή της ανάπτυξης της μουσικής γνώσης ενός «κανονικού» μαθητή πιάνου, εξαιτίας κυρίως των διαφορετικών πολιτικών που επικρατούν ανάμεσα στα ωδεία της Ελλάδας. Τα ευρήματα της έρευνας συγκρίνονται με τη θεωρία του Vygotsky (1978) πάνω στη Ζώνη Εγγύτερης Ανάπτυξης (Zone of Proximal Development), σύμφωνα με την οποία ο μαθητής μαθαίνει μέσα στο περιβάλλον. Αν και στη μετα-διδακτορική έρευνά της υποστηρίζεται από τους συμμετέχοντες ότι ο ταλαντούχος μαθητής έχει ουσιαστικά έμφυτες ικανότητες, επωφελείται σημαντικά από το περιβάλλον, περισσότερο ακόμη και από έναν «κανονικό» μαθητή. Αυτό συμβαίνει, όμως, όχι εξαιτίας του περιβάλλοντος, αλλά κυρίως από τις ίδιες τις φυσικές ικανότητές του.

·        Teachers’ Perceptions of Musicality and Its Contexts: A Study of Piano Pedagogy in Athenian Conservatories [Οι Απόψεις των Δασκάλων για τη Μουσικότητα και το Πλαίσιό της: Μία Μελέτη στην Παιδαγωγική του Πιάνου στα Ωδεία της Αθήνας]. Τρεις Τόμοι.  Ph.D. thesis. University of London. Institute of Education (2002).

Η διδακτορική της διατριβή εκπονήθηκε στο Institute of Education στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου από τον Οκτώβριο του 1998 ως τον Δεκέμβριο του 2002, με υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.), υποτροφία από το Κοινωφελές Ίδρυμα «Αδελφών Π. Μπάκαλα» και εκπαιδευτική άδεια από το Υπουργείο Παιδείας. Αποτελεί την πρώτη έρευνα παιδαγωγικής πιάνου στην Ελλάδα και επαληθεύει μία θεωρία ανάπτυξης της μουσικής γνώσης στη χώρα μας. Επόπτης της διατριβής υπήρξε ο Professor Keith Swanwick (Chair of Music Education). Η διατριβή αναλύει σε βάθος τους τρόπους με τους οποίους διακεκριμένοι Έλληνες καθηγητές του πιάνου αντιλαμβάνονται και ορίζουν τη «μουσικότητα». Επίσης, εξηγεί τους παράγοντες, οι οποίοι σύμφωνα με τους πιανίστες, επηρεάζουν την ανάπτυξη της μουσικότητας μέσα στο Ελληνικό περιβάλλον. Οι πιανίστες που συμμετείχαν στην έρευνα είναι εκείνοι οι οποίοι επηρεάζουν τη μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα. Από άποψη μεθοδολογίας, έγιναν βιντεοσκοπήσεις μαθημάτων πιάνου συνολικής διάρκειας 200 ωρών. Στη συνέχεια, σημαντικά αποσπάσματα από τα μαθήματα αυτά συζητήθηκαν σε βάθος από τους πιανίστες, οι οποίοι και ανέπτυξαν τις απόψεις τους. Οι συνεντεύξεις οριοθέτησαν την έννοια της «μουσικότητας» και κατέδειξαν τις θεωρίες περί σπειροειδούς ανάπτυξής της. Οι απόψεις των καθηγητών πλησιάστηκαν και ερμηνεύτηκαν με τη βοήθεια της θεωρίας του Swanwick για την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, η ανάπτυξη της μουσικής γνώσης γίνεται σε τέσσερα επίπεδα («στρώματα»): (α) τα υλικά («materials»), την έκφραση («expressive character»), τη δομή («form») και τις αξίες («values»). Σε κάθε στρώμα υπάρχει μία ατομική αλλά και μία κοινωνική διάσταση. Η θεωρία αυτή δεν είναι μόνο ψυχολογικού χαρακτήρα, αλλά έχει φιλοσοφικές και εκπαιδευτικές διαστάσεις. Η σημαντικότερη συνεισφορά της διατριβής αυτής είναι η ανακάλυψη ότι οι Έλληνες καθηγητές πιάνου αντιλαμβάνονται κατά τον ίδιο τρόπο την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης. Τα ευρήματα της έρευνας είναι σημαντικά για το χώρο της μουσικής εκπαίδευσης της χώρας μας γιατί, όχι μόνο βοηθούν στην κατανόηση της παιδαγωγίας του πιάνου αλλά αναφέρονται και σε επίκαιρα θέματα σε σχέση με τη Διδακτική της Μουσικής.

·        Αποτελέσματα Λαογραφικής - Μουσικής Επιτόπιας Έρευνας στον Νομό Χανίων. Ερευνητική εργασία 805 σελίδων (Αριθμός εισαγωγής χειρογράφου 4549/1997 και Α.Π. 6711/19-12-97). Ακαδημία Αθηνών: Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας (Δεκέμβριος 1997). Βλέπε και Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Τόμος XXVIII (1987 - 1998), σελ. 372, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών (1999), ISSN: 1011-7946.

Με την υπ’ αριθμό 50598/4-7-1997 απόφαση της Συγκλήτου της Ακαδημίας Αθηνών, η Γεωργία Μαρκέα πραγματοποίησε επιτόπια έρευνα εθνογραφικού - μουσικού περιεχομένου στον νομό Χανίων της Κρήτης, από 13 Αυγούστου 1997 ως και 25 Αυγούστου 1997. Για τις ανάγκες της έρευνας αυτής η Γεωργία Μαρκέα χρησιμοποίησε κάθε διαθέσιμο τεχνικό και επικοινωνιακό μέσο και ήρθε σε επαφή με: α) τοπικές και διοικητικές αρχές, β) τοπικούς συλλόγους, γ) ανεπίσημες τοπικές φιλικές συντροφιές και οργανοπαίκτες, και δ) κατοίκους απομονωμένων ορεινών περιοχών.

Αποτέλεσμα όλων αυτών των προσπαθειών ήταν η συλλογή πλούσιου λαογραφικού - μουσικού υλικού αλλά και η θεμελίωση ενός πυρήνα σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας ανάμεσα στους μελλοντικούς ερευνητές της Ακαδημίας Αθηνών και των ανθρώπων που ζουν, εργάζονται και παράγουν πολιτισμό στην περιοχή των Χανίων. Στις 19 Δεκεμβρίου του 1997 (Α.Π. 6711), η Γεωργία Μαρκέα κατέθεσε στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας χειρόγραφη εργασία 805 σελίδων που αφορούσε στα αποτελέσματα της λαογραφικής - μουσικής αποστολής. Το συνολικό έργο αποτελούταν από:

α) 17 κασέτες ήχου, διαρκείας 90 λεπτών η κάθε μία,

β) 240 έγχρωμες φωτογραφίες,

γ) τρεις έγχρωμες διαφάνειες (slides),

δ) μία βιντεοκασέτα που περιέχει σκηνές παραδοσιακού γάμου, ο οποίος τελέστηκε στο απρόσιτο χωριό του Αγίου Ιωάννη Σφακίων,

ε) δύο δίσκους με κρητική μουσική,

και

στ) χειρόγραφη εργασία 805 σελίδων (σχήματος 8ου), η οποία περιέχει κυρίως απομαγνητοφωνήσεις τραγουδιών και μελωδιών από 17 κασέτες, και ειδήσεις για μουσικά όργανα, οργανοπαίχτες και είδη μουσικής. Επίσης, συμπεριλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη λαϊκή τέχνη, τη βαφική, την κεντική, την υφαντική, το γεωργικό βίο, την ενδυμασία, τη βιοτεχνία, τα εργαλεία και τα μαγειρικά σκεύη, την κτηνοτροφία, τις τροφές, την κατοικία, το κυνήγι, τη βάφτιση, το γάμο, την τελευτή, τα ονόματα ζώων και φυτών, τη μαντική, τις δεισιδαιμονίες, τις προλήψεις, τη λαϊκή λατρεία, τη φιλοξενία, τη λαϊκή ιατρική, τις λαϊκές διηγήσεις, τις παραδόσεις και ιστορικές πληροφορίες.

·        Global Issues of Education [Παγκόσμια Θέματα της Εκπαίδευσης], Γ. Μαρκέα και Γρ. Παπανίκος (επιμ.), τόμος Ι, σσ. 1-188. Athens: Athens Institute for Education and Research (2003). ISBN 960-87822-6-0.

Ο πρώτος τόμος χωρίζεται σε τρία μέρη και συμπεριλαμβάνει συνολικά 18 άρθρα εκπαιδευτικού χαρακτήρα, γραμμένα κυρίως από καθηγητές αμερικάνικων και αγγλικών πανεπιστημίων και ερευνητές διεθνούς κύρους. Στο πρώτο μέρος, υπάρχουν εισηγήσεις με θέμα την οικονομία και εκπαιδευτικά συστήματα σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Στο δεύτερο μέρος, υπάρχουν εισηγήσεις με θέμα τη μουσική, τις τέχνες και τη φιλολογία καθώς και τις επιρροές που αυτές δέχονται από το περιβάλλον. Το τρίτο μέρος συμπεριλαμβάνει άρθρα με θέμα τη μάθηση και την τεχνολογία. Εκτός από την επιμέλεια του βιβλίου, η Γεωργία Μαρκέα έχει γράψει την εισαγωγή και ένα άρθρο με τίτλο «Variables Influencing Musical Knowledge Development in Athenian Music Institutions» [Παράγοντες που Επιδρούν στην Ανάπτυξη της Μουσικής Γνώσης στους Αθηναϊκούς Θεσμούς], τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο συγκεκριμένο τόμο.

·        Global Issues of Education [Παγκόσμια Θέματα της Εκπαίδευσης], Γ. Μαρκέα και Γρ. Παπανίκος (επιμ.), τόμος ΙI, σσ. 189-369. Athens: Athens Institute for Education and Research (2003). ISBN 960-87822-7-9.

Ο δεύτερος τόμος, του οποίου έχει κάνει την επιμέλεια, χωρίζεται σε τρία μέρη και συμπεριλαμβάνει συνολικά 19 άρθρα εκπαιδευτικού χαρακτήρα, γραμμένα κυρίως από καθηγητές αμερικάνικων και αγγλικών πανεπιστημίων και ερευνητές διεθνούς κύρους. Στο τέταρτο μέρος, υπάρχουν εισηγήσεις με θέμα τις στρατηγικές και την εκπαίδευση του δασκάλου καθώς και την αξιολόγηση του έργου του. Επίσης στο μέρος αυτό, υπάρχουν άρθρα επικεντρωμένα στον εκπαιδευτικό ως ερευνητή. Στο πέμπτο μέρος, υπάρχουν εισηγήσεις με θέμα το αναλυτικό πρόγραμμα και την αξιολόγηση της μάθησης σε διαφορετικούς τομείς της εκπαίδευσης και διαφορετικά περιβάλλοντα. Το έκτο μέρος συμπεριλαμβάνει άρθρα με θέμα τη διαπολιτισμική εκπαίδευση.

·        Δημοτικό Τραγούδι της Αιτωλοακαρνανικής Γης, Πέτρος Μ. Μπερερής, (επιμέλεια: Γεωργία Γ. Μαρκέα). Αθήνα: Χρυσάφη Πανεζή (2005). ISBN 960-292-027-0.

Στο συγκεκριμένο βιβλίο καταγράφεται το μεγαλύτερο μέρος των δημοτικών τραγουδιών της Ρουμελιώτικης Αιτωλοακαρνανικής γης. Το βιβλίο συμπεριλαμβάνει τραγούδια της αγάπης, του σπιτιού, της παλικαριάς, της ξενιτιάς και του θανάτου που έχουν μεταδοθεί από γενιά σε γενιά μέσα από την προφορική παράδοση. Εκτός, όμως, από τους στίχους των τραγουδιών, υπάρχουν μελωδίες με βυζαντινή σημειογραφία καθώς και βιογραφίες μεγάλων εθνομουσικολόγων, μουσικών και μουσικοδιδασκάλων που συνέβαλαν ο καθένας με τον δικό του τρόπο στη μετάδοση της δημοτικής μας μουσικής. Επιπλέον, στο βιβλίο υπάρχουν λαογραφικά σχόλια από το συγγραφέα καθώς και λεξιλόγιο και φωτογραφικό υλικό με απεικόνιση εκδηλώσεων του τόπου. Η έκδοση απευθύνεται σε ερευνητές και μελετητές της παραδοσιακής μας μουσικής καθώς και σε όλους όσους αγαπούν και σέβονται την πολιτιστική μας κληρονομιά.

·        The Misunderstanding of Music. Εσφαλμένες Αντιλήψεις Περί Μουσικής. Νάσος –EDNAintertranspublishers (2008). Μετάφραση Γεωργία Γ. Μαρκέα. Επιμέλεια: Κ. Γ. Νάσος. ISBN: 978-960-930553-2 του Graham Welch (2001).

Μία σύντομη περιγραφή του βιβλίου και ο λόγος για τη χρησιμότητα της μετάφρασής του στην Ελληνική γλώσσα, φαίνονται μέσα από τον πρόλογο που έγραψε η Γεωργία Μαρκέα στο βιβλίο ως μεταφράστρια. «Θεώρησα τιμή μου την πρόταση του καθηγητή μου Professor Graham Welch, να μεταφράσω στα Ελληνικά το βιβλίο του «The misunderstanding of music» [Εσφαλμένες Αντιλήψεις Περί Μουσικής]. Το βιβλίο του αυτό έχει ως προβληματισμό την κοινή παρανόηση ότι η ανθρωπότητα χωρίζεται σε δύο ομάδες ανθρώπων: τους «μουσικούς» και τους «μη μουσικούς». Η παρανόηση αυτή βασίζεται σε πολιτιστικούς μύθους που τρέφονται από ανεπαρκή ή ακατάλληλη εκπαίδευση. Οι πρόσφατες νευροψυχολοβιολογικές έρευνες, όμως, δεν έχουν καμία αμφιβολία για το ότι είμαστε όλοι φτιαγμένοι για να γίνουμε μουσικοί. Αυτό αποτελεί ένα αναπόσπαστο χαρακτηριστικό του ανθρώπινου γένους. Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη της μουσικότητάς μας και η κατανόηση των δυνατοτήτων μας πάνω στη μουσική διαμορφώνονται από την εμπειρία. Το αποτέλεσμα είναι ένα μοναδικό προσωπικό μουσικό προφίλ. Το βιβλίο αυτό αναθεωρεί τη βάση της έρευνας για αυτήν την πρόταση και τον αποφασιστικό ρόλο που παίζει η εκπαίδευση στο να προαγάγει ή να παρεμποδίσει τη μουσική ανάπτυξη. Η ανάγνωση του συγκεκριμένου βιβλίου βοηθά, κατά τη γνώμη μου, τον αναγνώστη να βρει τη δύναμη να αντέξει τις δυσκολίες του δρόμου προς τη μουσική. Η προσέγγιση της μουσικότητας γίνεται μέσω άπειρων «άμουσων» μουσικών φθόγγων, αλλά η ικανοποίηση του μαθητή της μουσικής ακόμη και στη διάρκεια της προσπάθειάς του, αξίζει τον κόπο. Τη μετάφραση του βιβλίου αφιερώνω στον πατέρα μου, Γεώργιο Λ. Μαρκέα, ως ελάχιστο δείγμα της ευγνωμοσύνης μου».

·        Ένα Συρτάρι Γεμάτο Αισθήματα: Από το Ημερολόγιο Μίας Έφηβης. Ποιητική Συλλογή (Αθήνα 1998).

Πρόκειται για αυτοέκδοση ποιημάτων, τα οποία γράφτηκαν και μελοποιήθηκαν από τη Γεωργία Μαρκέα, στην περίοδο της εφηβείας της. Το δημοσίευσε για προσωπικούς λόγους και το αφιέρωσε στους μαθητές της, προσπαθώντας να τους πείσει να βλέπουν με αισιοδοξία το μέλλον τους και να επιμένουν, παρά τα εμπόδια που θα συναντούν, να αγωνίζονται για το καλό και την επιτυχία τους.

·        «Ο ρόλος του δασκάλου του πιάνου στη δημιουργία ταλέντων». Μουσική Εκπαίδευση, τ. 3, τχ. 8, σσ. 36-43 (Άνοιξη 2001).

Η αναμφισβήτητη δυσκολία της εκμάθησης του πιάνου δημιουργεί εύλογα την απορία: τελικά μόνο τα άτομα που έχουν προικισθεί από τη φύση, τα λεγόμενα «ταλέντα», μπορούν να ελπίζουν σε μία πιανιστική καριέρα; Στο άρθρο αυτό γίνεται μία βιβλιογραφική έρευνα σε θέματα σχετικά με τη διδασκαλία και μάθηση του πιάνου. Η θέση της συγγραφέα είναι ότι οι σπουδές του πιάνου δεν είναι μόνο για αυτούς που έχουν το χάρισμα. Στο άρθρο αναφέρονται στοιχεία από έρευνες από τις οποίες φαίνεται ότι ο παράγοντας «δάσκαλος» μπορεί να κάνει τη διαφορά. Σε αυτές περιλαμβάνονται: (α) τα χαρακτηριστικά του «καλού» δασκάλου, (β) η σχέση του δασκάλου με το μαθητή, (γ) η αναγνώριση των ατομικών διαφορών ανάμεσα στους μαθητές, (δ) η προσπάθεια για την ανάπτυξη των απαραίτητων δεξιοτήτων και ε) η καλλιέργεια της αυτονομίας του μαθητή. Το άρθρο αυτό είναι χρήσιμο, όχι μόνο στους δασκάλους του πιάνου και σε εκείνους που ασχολούνται με την παιδαγωγία του αλλά και σε εκείνους που δεν είναι μουσικοί, όπως εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι.

«Μαθαίνοντας πιάνο στα ωδεία της Αθήνας». Μουσική Εκπαίδευση, τ. 4, τχ. 13, σσ. 22-31 (Φθινόπωρο 2003). ISSN: 11081392

Το άρθρο επικεντρώνεται στην εκμάθηση του πιάνου στα Ωδεία της Αθήνας και στους κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες που μπορεί να την επηρεάσουν. Η συγγραφέας, μετά από ποιοτική έρευνα σε έναν αριθμό από σημαντικούς Έλληνες καθηγητές και σολίστες του πιάνου, και τους μαθητές τους, σε διαδοχικά μαθήματά τους μέσα στο διάστημα περισσότερων από τρεις μήνες, κατέληξε στο ότι: το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται το μάθημα του πιάνου μπορεί να επηρεάσει την εκτέλεση ενός μαθητή. Πιο συγκεκριμένα, μετά από παρατήρηση και βιντεοσκόπηση 200 ωρών διδασκαλίας επτά διάσημων καθηγητών, η ερευνήτρια επέλεξε επτά αποσπάσματα από τον καθένα, πάνω στα οποία τους πήρε συνέντευξη. Ανάμεσα στα συμπεράσματα της έρευνάς της, τα οποία ανέλυσε με τη θεωρία του Keith Swanwick (1983), ήταν ότι κάποιοι από τους παράγοντες που επηρεάζουν την εκμάθηση του πιάνου στα Αθηναϊκά Ωδεία, είναι: (α) η οικονομική κατάσταση της οικογένειας του μαθητή, (β) η διαφορετική πολιτική ανάμεσα στα ωδεία της Αθήνας, όσον αφορά το μισθό του καθηγητή και τα δίδακτρα του μαθητή, και (γ) η δυσκολία του να μαθαίνει κανείς κλασική μουσική σε ένα κοινωνικό πλαίσιο, όπου ιστορικά έχει επηρεαστεί από την Αναγέννηση και όπου το να είναι κανείς σολίστας του πιάνου δεν αποτελεί σίγουρο επάγγελμα.

·        «Η αξιολόγηση στο μάθημα της μουσικής». Στο Γ. Μπαγάκης (επιμ.), Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Σχολείου, σσ. 417-426. Αθήνα: Μεταίχμιο (2001). ISBN 960-375-190-1.

Στο εισαγωγικό μέρος της εργασίας αυτής, η οποία αποτελεί εισήγηση στο συνέδριο του Πανεπιστημίου της Πάτρας (Τμήμα Νηπιαγωγών), παρουσιάζονται παραδείγματα και απόψεις για την αξιολόγηση στο μάθημα της Μουσικής. Κατόπιν περιγράφονται πέντε πεδία στα οποία εργαζόμαστε όταν διδάσκουμε Μουσική: (α) «βιβλιογραφικές σπουδές», (β) «απόκτηση δεξιοτήτων», (γ) «σύνθεση», (δ) «κριτική ακρόαση» και (ε) «μουσική εκτέλεση». Υποστηρίζεται ότι αν και όλα τα πεδία είναι σημαντικά, μόνο στα τρία τελευταία υπάρχει αληθινή γνώση της Μουσικής. Συνεπώς, η αξιολόγηση θα έπρεπε να επικεντρωθεί σ’ αυτά. Παρουσιάζεται κατόπιν η θεωρία μουσικής ανάπτυξης του καθηγητή Keith Swanwick και συνδυάζονται τα τέσσερα «στρώματά» της με τα τρία πεδία μουσικής μάθησης. Το αποτέλεσμα αυτού του συνδυασμού είναι δώδεκα συγκεκριμένα μουσικά επιτεύγματα. Η καταγραφή των δώδεκα αυτών μουσικών επιτευγμάτων αποτελεί την ουσιαστική συμβολή της εισήγησης αυτής στο θέμα της Αξιολόγησης του Μουσικού Μαθήματος.

·        «Έρευνα δράσης στο σχολείο - κλινική έρευνα στο νοσοκομείο». Στο Γ. Μπαγάκης (επιμ.), Ο Εκπαιδευτικός ως Ερευνητής, σσ. 104-112, Αθήνα: Μεταίχμιο. Μαζί με τους Ν. Μαρκέα και Αθ. Βέρδη (2001). ISBN 960-375-264-9.

Στην εισήγηση αυτή υποστηρίζεται ότι η εκπαιδευτική έρευνα δράσης, η οποία διεξάγεται κατά κανόνα μέσα στις σχολικές μονάδες, πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα της ιατρικής κλινικής έρευνας που διεξάγεται στα νοσοκομεία. Πρόκειται δηλαδή για μία σύγκριση της ιατρικής έρευνας με την παιδαγωγική έρευνα σε οντολογικό, επιστημολογικό, μεθοδολογικό και πρακτικό επίπεδο. Στην αρχή οι συγγραφείς αναφέρονται διεισδυτικά στην έρευνα δράσης του Lewin και στη μεγάλη μάχη που δόθηκε μεταξύ των ιδεών του Dewey και του Thorndike. Αργότερα συγκρίνονται δύο διαφορετικές κοσμοαντιλήψεις εκπαιδευτικής έρευνας: ο ποσοτικός «εκπαιδευτικός οικονομισμός» και ο «ερευνητικός μεταμοντερνισμός». Οι συγγραφείς εξηγούν τους λόγους για τους οποίους και οι δύο αυτές θέσεις ελέγχονται επιστημονικά. Στην πραγματικότητα, οι εκπαιδευτικοί και οι γιατροί έχουν να κάνουν με συγκεκριμένες προβληματικές καταστάσεις. Έτσι, η εκπαιδευτική έρευνα δεν πρέπει ούτε να γιγαντώνεται ούτε να απαξιώνεται. Η εκπαιδευτική έρευνα θα βοηθούσε να ακολουθήσει τα πρότυπα της κλινικής έρευνας στο νοσοκομείο.

·        «Η ευρωπαϊκή διάσταση στο μάθημα της μουσικής». Στο Γ. Μπαγάκης (επιμ.), Ο Εκπαιδευτικός και η Ευρωπαϊκή Διάσταση στην Εκπαίδευση, σσ. 211-219, Αθήνα: Μεταίχμιο (2003). ISBN 960-375-443-9.

Η εισήγηση αυτή αφορά στην ευρωπαϊκή διάσταση του μαθήματος της Μουσικής. Αρχικά, η εισηγήτρια αποδομεί το μάθημα αυτό σε πέντε διακριτούς τομείς: (α) γνώσεις γύρω από τη Μουσική, (β) γνώσεις Θεωρίας της Μουσικής, (γ) εκτέλεση μουσικού κομματιού, (δ) σκόπιμη μουσική ακρόαση και (ε) σύνθεση μουσικού κομματιού. Στη συνέχεια, η εισήγηση προσεγγίζει τους πέντε αυτούς τομείς, τόσο από ιστορική άποψη (δηλαδή το τι έχει γίνει για τον καθένα από τους τομείς αυτούς στην Ελλάδα), όσο και από άποψη συγκριτική (δηλαδή το τι γίνεται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες). Υποστηρίζεται ότι η Μουσική εκπαίδευση στη χώρα μας πρέπει να βρει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ανάπτυξης, μέσα στο οποίο θα σχεδιαστεί η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, η διδασκαλία των μουσικών οργάνων, τα μουσικοπαιδαγωγικά συστήματα, οι σκόπιμες ακροάσεις καθώς και οι βιβλιογραφικές σπουδές γύρω από τη μουσική. Σ’ αυτά τα δύο τελευταία συστατικά θα μπορούσε να υπάρξει και μία ευρωπαϊκή διάσταση. Μέχρι σήμερα, μόνο μικρά βήματα έχουν γίνει όσον αφορά την ευρωπαϊκή διάσταση του μαθήματος της Μουσικής. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης είναι η τελευταία ευκαιρία μέσω της οποίας θα μπορούσε να εισαχθεί σωστά η μουσική στο ελληνικό σχολείο.

·         «Variables influencing musical knowledge development in Athenian music institutions» [Παράγοντες που Επιδρούν στην Ανάπτυξη της Μουσικής Γνώσης στους Αθηναϊκούς Θεσμούς]. Στο G. Markea and Gr. Papanikos (eds.), Global Issues of Education [Παγκόσμια Θέματα της Εκπαίδευσης], vol. I, pp. 87-101, Athens: Athens Institute for Education and Research (2003). ISBN 960-87822-6-0.

Το άρθρο αυτό αποτελεί εισήγηση στο 5ο διεθνές συνέδριο «Για την Εκπαίδευση» του Αθηναϊκού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Έρευνας. Η εισήγηση αυτή αναφέρεται σε κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης στους μαθητές του πιάνου στα Αθηναϊκά ινστιτούτα. Μετά από ποιοτική έρευνα σε 49 μαθητές και τους επτά καθηγητές τους, μέσα σε διάστημα τριών μηνών, αποδείχθηκε ότι το περιβάλλον στο οποίο πραγματοποιείται το μάθημα, επηρεάζει την εκτέλεση στο πιάνο. Παράγοντες, όπως η οικονομική κατάσταση της οικογενείας του μαθητή και η διαφορετική πολιτική ανάμεσα στα διάφορα ωδεία της Αθήνας, θα μπορούσαν να επηρεάσουν, άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά, την όλη διαδικασία της διδασκαλίας και εκμάθησης του πιάνου στο Αθηναϊκό περιβάλλον.

·         «The art of flute-playing in Proclus, the neoplatonist» [Η Τέχνη της Εκτέλεσης του Αυλού στον Πρόκλο το Νεοπλατωνικό]. Στο Liana De Girolami Cheney and John Hendrix (eds.), Neoplatonic Aesthetics: Music, Literature, and the Visual Arts [Αισθητική των Νεοπλατωνικών: Μουσική, Φιλολογία και Καλές Τέχνες], pp. 29-34, New York, Washington, D.C./Baltimore, Bern, Frankfurt am Main, Berlin, Brussels, Vienna, Oxford: Peter Lang. ISBN 0-8204-7111-9.

Πρόκειται για εισήγηση σε διεθνές συνέδριο στη Φλωρεντία για την «Αισθητική των νεοπλατωνικών: μουσική, φιλολογία και καλές τέχνες», σε συνεργασία με τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών, Χρήστο Τερέζη. Η εισήγηση συνδυάζει τη φιλοσοφία με τη μουσική και έχει ως πηγές της τα υπομνήματα του Πρόκλου στους πλατωνικούς διαλόγους Αλκιβιάδης Α΄ και Πολιτεία. Πιο συγκεκριμένα, το θέμα της εισήγησης είναι η τέχνη της εκτέλεσης του αυλού στον Πρόκλο το Νεοπλατωνικό. Στο πλαίσιο των αναφορών του για τη θέση που κατέχει η μουσική στις πολιτιστικές δραστηριότητες μιας πόλης και των πολιτών της, ο Πρόκλος ενασχολείται με την τέχνη της αυλητικής. Την αξιολογεί ως ένα κατώτερο είδος μουσικής και υποστηρίζει ότι προκαλεί αντιαισθητικά αποτελέσματα. Συνεπώς, το άτομο που αποφεύγει την αυλητική διαφυλάσσει την ευγένεια του εσωτερικού του κόσμου του και δείχνει ότι διαθέτει τα κριτήρια περί του αισθητικά αξιόλογου. Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος μάλιστα, επισημαίνει ότι οι ορθές πόλεις έχουν αποβάλει την αυλητική από τα καλλιτεχνικά ενδιαφέροντά τους και ότι ούτε ο Πλάτων της απέδιδε ιδιαίτερη αξία. Σύμφωνα με τις θέσεις του, το αίτιο αυτής της απαξίωσης είναι η ποικιλία που παρουσιάζει ο αυλός με τον τρόπο κατασκευής του. Από κάθε κενό του εκφέρονται τρεις τουλάχιστον φθόγγοι, με αποτέλεσμα να προκαλείται σύγχυση στους ακροατές. Αντίθετα, ό,τι είναι απλό στη μουσική συμβάλλει στην αισθητική, στην ηθική και στην πολιτική παιδεία των νέων. Τους προσφέρει εκείνη την ενότητα που είναι αναγκαία για την αρμονία του εσωτερικού κόσμου τους και της δημόσιας δράσης τους. Ωστόσο, ο Πρόκλος τονίζει ότι όσα μουσικά όργανα χαρακτηρίζονται από ποικιλία δεν είναι παντελώς άχρηστα. Τα θεωρεί ως αποτελεσματικό εργαλείο για να αναπτυχθούν ο ενθουσιασμός και η έκσταση. Γι’ αυτό, λοιπόν, ο αυλός είναι χρήσιμος στα μυστήρια και στις τελετές. Με την ποικιλία των ήχων του συντελεί στην αναγωγή του ανθρώπου προς το θείον. Και μάλιστα, κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο σε άτομα που χαρακτηρίζονται για την υψηλή ποιότητα της λογικής τους, οπότε μία έντονη και με ποικιλία ενθουσιαστική ατμόσφαιρα τους οδηγεί βαθμιαία στο να συναντήσουν μυστηριακές καταστάσεις. Τους εξάγει κατά κάποιο τρόπο από τη μαθηματική ακρίβεια του ορθολογισμού τους.

·         «Το νέο πρόγραμμα σπουδών για τη μουσική αγωγή: η θεωρητική του ταυτότητα και η πρακτική του εφαρμογή στη δημόσια εκπαίδευση». Στο Γ. Μπαγάκης (επιμ.), Ο Εκπαιδευτικός και το Αναλυτικό Πρόγραμμα, σσ. 425-432, Αθήνα: Μεταίχμιο (2004). ISBN 960-375-636-9.

Το άρθρο αυτό, το οποίο αποτελεί εισήγηση της Γεωργίας Μαρκέα στο συνέδριο του Πανεπιστημίου της Πάτρας (Τμήμα Νηπιαγωγών), αναφέρεται στο νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη μουσική αγωγή στη δημόσια εκπαίδευση. Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση Γ/2051/β (27-9-2001), όπως αυτή δημοσιεύεται στο Φ.Ε.Κ. 1373 (18–10-2001), από το σχολικό έτος 2003–2004 πρόκειται να ξεκινήσει στα ελληνικά δημόσια σχολεία η ισχύς των νέων αναλυτικών προγραμμάτων για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο ίδιο Φ.Ε.Κ. (σσ. 17823-18736), γίνεται αναφορά στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών για τη μουσική αγωγή. Ελλείψει λοιπόν κάποιου άλλου σχετικού κειμένου, σκοπός του παρόντος άρθρου είναι η διερεύνηση των πιθανών θεωρητικών αφετηριών αυτού του προγράμματος και η καταγραφή των πιθανών προβλημάτων που θα μπορούσαν να παρουσιαστούν κατά την εφαρμογή του. Για το σκοπό αυτό, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου προγράμματος, όπως αυτό περιγράφεται στο Φ.Ε.Κ. 1373, και αναζητούνται οι θεωρητικές βάσεις του προγράμματος στη διεθνή βιβλιογραφία. Τέλος, παρουσιάζεται συνοπτικά η ήδη διαμορφωμένη κατάσταση γύρω από τη μουσική αγωγή στη χώρα μας και εξετάζονται οι δυνατότητες εφαρμογής του νέου Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών.

·         «Το μάθημα της Μουσικής στο ελληνικό σχολείο του 2003». Κείμενο στα πρακτικά του διήμερου συνεδρίου (9-10 Ιανουαρίου 2004) με θέμα «Εκπαιδευτικοί προβληματισμοί - καινοτομίες», δημοσιευμένο σε DVD από την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας σε συνεργασία με τη Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Π. Πατρών και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας. ISBN 960-88162-0-3.

Η εισήγηση αφορά το μάθημα της Μουσικής στο σύγχρονο σχολείο της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Α.Π.Σ.) για τη Μουσική παρατηρούνται μέσα από το πρίσμα της διεθνούς βιβλιογραφίας και εντοπίζονται οι δυσκολίες εφαρμογής τους στο ελληνικό περιβάλλον. Αναφορά γίνεται επίσης, στα διαθεματικά σχέδια εργασίας που εκπονούνται στο πλαίσιο του καινοτόμου προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης, και στη σημαντικότητα της Μουσικής στο Ολοήμερο Σχολείο. Ακόμη, γίνονται προτάσεις για το περιεχόμενο και την αξιολόγηση του μαθήματος της Μουσικής, όπως και την προσαρμογή του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών στην ελληνική πραγματικότητα.

·        «Music Education in Greece at the beginning of the 21^st century» [Η Μουσική Εκπαίδευση στην Ελλάδα στις Αρχές του 21^ου Αιώνα]. Στο A. Lazaridou, Gr. Papanikos and N. Pappas (eds.), Education: Concepts and Practices [Εκπαίδευση: Έννοιες και Πρακτικές], pp. 431-437, Athens: Athens Institute for Education and Research (2004). ISBN 960-88331-1-6.

Το άρθρο επικεντρώνεται στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη Μουσική Εκπαίδευση στο Σύγχρονο Ελληνικό Σχολείο. Αυτό προτείνει καινοτομίες, όπως τη διαθεματικά σχέδια εργασίας, τα οποία γίνονται στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης, και δύο επιπρόσθετες ώρες στο απογευματινό πρόγραμμα του Ολοήμερου Σχολείου. Το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και τo Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το μάθημα της Μουσικής εξετάζονται σε σχέση με διεθνείς θεωρίες για την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης και γίνονται προτάσεις για το πώς αυτά θα προσαρμοστούν στην υποχρεωτική εκπαίδευση του Ελληνικού Σχολείου.

·        «Οι μουσικά ταλαντούχοι μαθητές και οι ειδικές εκπαιδευτικές τους ανάγκες». Κείμενο από εισήγηση στα πρακτικά του τριήμερου συνεδρίου (15-17 Απριλίου 2005) (1^ο Πανελλήνιο Συνέδριο που διοργανώθηκε από την Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης). Το θέμα του συνεδρίου ήταν «Η αναγκαιότητα της συστηματικής μουσικής διδασκαλίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Μεθοδολογικές και βιωματικές προσεγγίσεις των τάξεων, από την Α΄ έως και την Στ΄ Δημοτικού». Η εισήγηση δημοσιεύτηκε αρχικά σε CD-ROM από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων το 2005 και κατόπιν (το Μάιο του 2007) από την Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και τις εκδόσεις Gutenberg σε βιβλίο με τον παρακάτω τίτλο:

·         «Οι μουσικά ταλαντούχοι μαθητές και οι ειδικές εκπαιδευτικές τους ανάγκες». Στο Μ. Αργυρίου – Ζ. Διονυσίου (επιμ.), Πρακτικά 1^ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης: Μεθοδολογικές και Βιωματικές Προσεγγίσεις των Τάξεων από την Α΄ έως και τη Στ΄ Δημοτικού, σσ. 200-208, Αθήνα: Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και Gutenberg (2007). ISBN 978-960-01-1140-8.

Οι μαθητές που είναι ιδιαίτερα χαρισματικοί και ταλαντούχοι στη μουσική, αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία και ως παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Από τους περισσότερους ερευνητές, θεωρείται ότι ο μουσικά ταλαντούχος μαθητής «γεννιέται» και επομένως «δεν κατασκευάζεται» από το περιβάλλον ή τον δάσκαλο. Όμως, σύμφωνα με τις ίδιες έρευνες, η διδασκαλία και το κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά ένα χαρισματικό παιδί, ώστε όχι μόνο να μην αναπτύξει αυτές τις ιδιαίτερες φυσικές του ικανότητες, αλλά ούτε να τις εμφανίσει. Με τη συγκεκριμένη εισήγηση, ορίζεται αρχικά τι είναι «μουσικό ταλέντο», ώστε οι δάσκαλοι να βοηθηθούν στο να διακρίνουν μέσα στη σχολική τάξη τους μαθητές που το διαθέτουν. Κατόπιν, η παρουσίαση ειδικών μοντέλων διδασκαλίας προσαρμοσμένων στο ελληνικό περιβάλλον και στην ηλικία μαθητών Δημοτικού σχολείου, συμβάλλει στο να μπορέσουν οι δάσκαλοι να εργαστούν αποτελεσματικά με αυτά τα παιδιά. Υποστηρίζεται στην εισήγηση αυτή, ότι μόνο όταν οι δάσκαλοι μπορούν να ξεχωρίσουν τους μαθητές αυτούς και να ενδιαφερθούν πραγματικά για τις ειδικές τους ανάγκες, είναι σε θέση να τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν ομαλά μέσα στη σχολική τάξη και να αναπτύξουν τις ιδιαίτερες ικανότητές τους με ειδική μεν, αλλά τελικά λιγότερη, πρακτική εξάσκηση από τους άλλους.

·         «Μετρώντας την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης στους μαθητές του ελληνικού Δημοτικού σχολείου». Στο Αθ. Τριλιανός και Ιγνάτιος Καράμηνας (επιμ.), Μάθηση και Διδασκαλία στην Κοινωνία της Γνώσης, τόμ. ΙΙ, σσ. 578-585, Αθήνα: Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Εκπαίδευσης (2005). Κείμενο από εισήγηση στο Ε’ Πανελλήνιο Συνέδριο που διοργανώθηκε από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας. ISBN 960-88357-4-7.

Η εισήγηση επικεντρώνεται στην αναζήτηση μοντέλου αξιολόγησης στο μάθημα της Μουσικής για τη βελτίωσή του στο ελληνικό δημοτικό σχολείο. Μετά από την περιγραφή της μουσικής εκπαίδευσης και των επιρροών που δέχεται στο ελληνικό περιβάλλον, γίνεται κριτική θεώρηση του νέου Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών για τη Μουσική. Προβλήματα που εμφανίζονται κατά την εφαρμογή του νέου Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών αναλύονται και γίνονται προτάσεις για βελτιστοποίηση του μαθήματος. Διεθνείς θεωρίες για την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης από την ψυχολογία της μουσικής, ερευνητών όπως Serafine (1988), Gardner (1973), Barrett (1997), Gordon (1976), και Swanwick (1983), παρουσιάζονται με σκοπό την πρόταση κατάλληλου μοντέλου για τη μέτρηση της ανάπτυξης της μουσικής γνώσης στους μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

·        «Evaluation in music education in Greece» [Αξιολόγηση στη Μουσική Εκπαίδευση στην Ελλάδα], Educate: The London Journal of Doctoral Research in Education. 3, 1, 39-45 (2003). ISSN 1477-5557.

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζονται απόψεις και παραδείγματα για την αξιολόγηση στη Μουσική Εκπαίδευση στην Ελλάδα, όπως και το περιεχόμενο του μαθήματος της μουσικής στα Ελληνικά δημόσια σχολεία. Κατόπιν, παρουσιάζεται η θεωρία του Swanwick (1983) για τα τέσσερα «στρώματα» ανάπτυξης της μουσικής γνώσης - ‘materials’ (υλικά), ‘expression’ (έκφραση), ‘form’ (δομή), και ‘values’ (αξίες) - και τις παραμέτρους της μουσικής εκπαίδευσης - μουσικολογικές σπουδές, απόκτηση δεξιοτήτων, σύνθεση, ακρόαση και εκτέλεση. Υποστηρίζεται ότι η αξιολόγηση θα μπορούσε να επικεντρωθεί στις παραμέτρους αυτές και προτείνεται ένα μοντέλο για την αξιολόγηση του μαθήματος. Το μοντέλο αυτό, το οποίο είναι κατάλληλο για το Ελληνικό περιβάλλον, υποστηρίζεται ως κατάλληλο και σε ένα διεθνές επίπεδο.

·        «Aspects of the relationship between Politics, Education and Art in Plato’s Laws» [Θέματα πάνω στη Σχέση Μεταξύ Πολιτικής, Εκπαίδευσης και Τέχνης στους «Νόμους» του Πλάτωνα], Philosophical Inquiry. Aristotle University Thessaloniki, τ. 28, τχ. 3-4, σσ. 57-62 (Summer Fall 2006). Σε συνεργασία με τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστο Τερέζη. ISSN 1105-235X.

Το άρθρο αναφέρεται στη σχέση ανάμεσα στην Πολιτική, την Εκπαίδευση και την Τέχνη, σύμφωνα με τους «Νόμους» του Πλάτωνα. Μέσα από την περιγραφή των απόψεων του Αθηναίου φιλοσόφου για την αναγκαιότητα των νόμων, την κατανόηση της έννοιας της δικαιοσύνης από τους νέους, τη σημασία της εκπαίδευσης καθώς και της βελτίωσης της πολιτιστικής ζωής μέσα σε μία πόλη, φαίνεται ότι η στάση του ταιριάζει και θα μπορούσε να βρει εφαρμογή, μέσα από την κατασκευή του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών, στα σχολεία της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.

·        Δύο άρθρα, ένα στα αγγλικά με τον τίτλο «Embracing» the New National Curriculum for Music within the Greek School System (σσ. 194-201) και ένα στα ελληνικά με τον τίτλο «Αγκαλιάζοντας» το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για τη Μουσική με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα (σσ. 59-69), στο Current Trends and Dynamics of School Psychology in Education and Music Pedagogy, Symposium Minutes [Σύγχρονες Τάσεις και Δυναμικές της Σχολικής Ψυχολογίας στην Εκπαίδευση και στη Μουσική Παιδαγωγική, Πρακτικά Συμποσίου], Επιμ. Μαρία Αργυρίου, Αθήνα: Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης – Εκδόσεις Διάπλαση (11 – 12 Απριλίου 2008). ISBN 978-960-6638-67-1.

The ΔΕΠΠΣ and the new ΑΠΣ for Music (Official Gazette Fascicle [ΦΕΚ] 304-Β΄/13-03-03) have been influenced by Swanwick’s C(L)A(S)P model (1979). They focus mainly on its three parameters of musical experience which directly relate us to music: C (Composition), A (Audition) and P (Performance). The value of teaching music itself has its roots in the ancient Greek philosophers who enlightened the following generations. For example, Aristotle believed that music can purify the soul. Also Plato thought that music can improve the morals of the young. The writers have based the books which have recently been circulated in the schools on the new Curriculum. These attempt to teach music itself suggesting suitable activities and listening to the CDs that accompany the books. The L (Literature studies) and the S (Skill acquisition) of C(L)A(S)P have supporting and enabling roles. We all know the problems a Greek teacher of Music has to face in teaching Music in a classroom shared with teachers of other subjects. By this proposal solutions will be formulated so that the C(L)A(S)P embraced by the Greek Music Curriculum will also be embraced by the Greek educational system. Thus we may teach music in the Music lesson in the country which first taught us its value.

[Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) για τη Μουσική (ΦΕΚ 304-Β΄/13-03-03) στην Ελλάδα έχουν επηρεαστεί από το μοντέλο C(L)A(S)P (=«Αγκάλιασμα») του Swanwick (1979). Αυτά επικεντρώνονται κυρίως σε τρεις παραμέτρους της μουσικής εμπειρίας, όπως τις παρουσιάζει το C(L)A(S)P και που έχουν άμεση σχέση με την ίδια τη μουσική: C (Composition= Σύνθεση), A (Audition= Ακρόαση) και P (Performance= Εκτέλεση). Η αξία του να διδάσκεται η ίδια η μουσική έχει τις ρίζες της στους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους οι οποίοι διαφώτισαν τις επόμενες γενιές. Για παράδειγμα, ο Αριστοτέλης πίστευε ότι η μουσική μπορεί να δημιουργήσει την «κάθαρση» της ψυχής. Ο Πλάτωνας επίσης θεωρούσε ότι η μουσική μπορεί να βελτιώσει την ηθική των νέων. Η συγγραφή των νέων βιβλίων που πρόσφατα κυκλοφόρησαν στα σχολεία βασίστηκε στο ΔΕΠΠΣ και νέο ΑΠΣ για τη Μουσική. Με αυτά επιδιώκεται η διδασκαλία της ίδιας της μουσικής μέσω κατάλληλων δραστηριοτήτων που προτείνονται καθώς και ακρόασης των CDs που προβλέπεται να συνοδεύουν τα βιβλία αυτά. Το L (Literature Studies= Θεωρητικές σπουδές περί της Μουσικής) και το S (Skill Acquisition= Απόκτηση δεξιοτήτων) του C(L)A(S)P έχουν ρόλο κυρίως υποστηρικτικό και βοηθητικό. Γνωρίζουμε όλοι τα προβλήματα που ο εκπαιδευτικός της Μουσικής έχει να αντιμετωπίσει στην προσπάθειά του να διδάξει Μουσική στην ίδια αίθουσα που διδάσκονται και τα άλλα κυρίως θεωρητικά αντικείμενα. Με την εισήγηση αυτή θα διαμορφωθούν προτάσεις έτσι ώστε το C(L)A(S)P (= «Αγκάλιασμα») που έχει «αγκαλιαστεί» από το ελληνικό ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ για το μάθημα της Μουσικής να «αγκαλιαστεί» και από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να καταφέρουμε να διδάξουμε μουσική στο μάθημα της Μουσικής στη χώρα που πρώτη μας δίδαξε την αξία της].

·      Δημοσιευμένο άρθρο στην Ηλεκτρονική περιοδική έκδοση «Μουσική σε Πρώτη Βαθμίδα» με κριτές (βλ. http://mspv.primarymusic.gr) ως ανταπόκριση σε εργαστήριο της Sarah Hennessy με το θέμα: «Creative approaches to generalist teacher training in music» [Δημιουργικές Προσεγγίσεις για το Δάσκαλο Γενικής Παιδείας στην Εκπαίδευση της Μουσικής]. Τεύχη  7^ο-8^ο, σελ. 87-88,  ISSN 1790-773Χ, Αθήνα, ΙST STUDIES, 8-10 Μαΐου 2009.

Στο εργαστήριο με θέμα «Δημιουργικές Προσεγγίσεις για το Δάσκαλο Γενικής Παιδείας στην Εκπαίδευση της Μουσικής» η καθηγήτρια προσπάθησε να αναπτύξει τη φαντασία των συμμετεχόντων με την ενεργό συμμετοχή τους σε μουσικές δραστηριότητες.  Ο  στόχος  ήταν να τους εμπνεύσει ώστε στη διδασκαλία τους να ανακαλύψουν δικές τους προσεγγίσεις για την κατανόηση της μουσικής από μαθητές Δημοτικού και για την ανάπτυξη της μουσικής τους γνώσης σε όλα τα πεδία: ακρόασης, σύνθεσης, αυτοσχεδιασμού και εκτέλεσης.

Για την πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων χρησιμοποιήθηκαν: ανθρώπινες φωνές, ρυθμικές κινήσεις με τα σώματα, μεταλλόφωνα και ποτήρια διαφορετικών χρωμάτων. Στην αρχή αφού κάθισαν στο πάτωμα  εκτέλεσαν με τα χέρια τους και τα ποτήρια το προτεινόμενο από την καθηγήτρια ρυθμικό μοτίβο. Αμέσως μετά, τους προέτρεψε να χωριστούν σε τρεις ομάδες και να κάνουν τεσσάρων ειδών δραστηριότητες, δίνοντάς τους η ίδια θέμα κάθε φορά. Στο τέλος κάθε δραστηριότητας τους προέτρεπε να αξιολογούν το αποτέλεσμα.

Όλοι απόλαυσαν πραγματικά την ενεργό συμμετοχή τους στο εργαστήριο και ένιωσαν ότι αποκόμισαν σημαντικές ιδέες για την πραγματοποίηση παρόμοιων δραστηριοτήτων με τους μαθητές τους στην τάξη.

·        Άρθρο σε διεθνές αμερικάνικο επιστημονικό περιοδικό με κριτές (βλ. www.edarticle.com). Η ιστοσελίδα αυτή φιλοξενεί άρθρα για την εκπαίδευση. Ο τίτλος του άρθρου μου είναι: «The perception of talent in piano playing: An investigation of views by establishes Greek piano teachers» [Η Αντίληψη της Έννοιας του Ταλέντου στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στις Απόψεις Καθιερωμένων Ελλήνων Καθηγητών Πιάνου]. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στις 9 Αυγούστου του 2008 στις 7:37 πμ και έχει διαβαστεί από τότε 5.094 φορές.

Το άρθρο αυτό επικεντρώνεται στα αποτελέσματα έρευνας που διεξήχθη στην Ελλάδα. Ένας αριθμός από διάσημους καθηγητές πιάνου και ταλαντούχους πιανίστες οι οποίοι επηρεάζουν τη μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα, ορίζουν το ταλέντο στην εκτέλεση του πιάνου και λένε τις απόψεις τους για το πώς αυτό διαμορφώνεται μέσα στο ελληνικό περιβάλλον.  Άραγε μπορεί (ή ως ποιο βαθμό) να εξελιχθεί ένας  μουσικά ταλαντούχος μαθητής στη χώρα μας; Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο με μεγάλη επιτυχία και έγιναν σε αυτό πολλές παραπομπές από άλλους ερευνητές.

·       Άρθρο δημοσιευμένο στα πρακτικά του 3^ου διεθνούς συνεδρίου της ΕΕΜΑΠΕ (Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης) που πραγματοποιήθηκε  το 2009. Ο τίτλος του άρθρου είναι: «Music games in  Primary  School: Proposed  pedagogical material through musical games and new technologies» [Το παιχνίδι με τη Μουσική στο Δημοτικό Σχολείο: Προτεινόμενο Παιδαγωγικό Υλικό μέσα από τα Μουσικά Παιχνίδια και τις Νέες Τεχνολογίες],  ISSN 1791-9185, ISBN 987-960-89479-6-2, σσ. 83-86

Στην εισήγηση αυτή θα υποστηριχθεί ότι η διδασκαλία της Μουσικής θα μπορούσε να μεταβληθεί σε μία συναρπαστική εμπειρία για τους μαθητές μας αν στα νέα διδακτικά πακέτα για το Δημοτικό, παράλληλα με τα συνοδευτικά Audio CDs και το CDROM, συμπεριλαμβάναμε περισσότερα παιχνίδια. Σύμφωνα με τους Deci & Ryan (1985), όταν προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας, αυτοί θα χρησιμοποιήσουν κάθε διαθέσιμη πληροφορία για να κάνουν επιλογές και να επιτύχουν στόχους τους οποίους οι ίδιοι θα έχουν επιλέξει. Η προσέγγιση της μουσικής ως παιχνίδι θα προκαλέσει κίνητρα στους μαθητές μας, τα οποία θα τους οδηγήσουν σε επιλογή που προέρχεται από απόφαση δική τους και επομένως θα συμβάλλει στην ουσιαστικότερη κατανόησή της. Τα ευεργετικά αποτελέσματα του παιχνιδιού έχουν διαπιστωθεί από αρκετές μελέτες, ξεκινώντας κυρίως από το 1963 στην Αγγλία.  Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών τα τελευταία χρόνια και η ιδιαίτερη εξοικείωση των μικρών παιδιών με το κομπιούτερ θα κάνει την ενσωμάτωση μουσικών παιχνιδιών στη διδασκαλία μας και την παρουσίασή τους μέσα από βίντεο ή CDROMs ακόμη πιο προσεγγίσιμη. Στην εισήγηση αυτή θα περιγραφεί η παιδαγωγική αξία που έχει το παιχνίδι στην εκμάθηση της μουσικής. Θα δοθούν παραδείγματα ερευνών που αποδεικνύουν ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στο παιχνίδι και την αποτελεσματικότερη απορρόφηση γνώσεων ιδιαίτερα από τα παιδιά. Θα προταθούν είδη παιχνιδιών τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εκμάθηση της Μουσικής και είναι κατάλληλα για παιδιά ηλικίας 6-12 ετών μέσα από τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε σε δύο τάξεις ενός Δημοτικού Σχολείου στην Αθήνα.

·       Άρθρο δημοσιευμένο στα πρακτικά του 3^ου διεθνούς συνεδρίου της ΕΕΜΑΠΕ (Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης) που πραγματοποιήθηκε  το 2009. Ο τίτλος του άρθρου είναι: «Το παιχνίδι με τη μουσική στο δημοτικό σχολείο: Προτεινόμενο παιδαγωγικό υλικό μέσα από τα μουσικά παιχνίδια και τις νέες τεχνολογίες»,  ISSN 1791-9185, ISBN 987-960-89479-6-2, σσ. 241-245.

Στην εισήγηση αυτή θα υποστηριχθεί ότι η διδασκαλία της Μουσικής θα μπορούσε να μεταβληθεί σε μία συναρπαστική εμπειρία για τους μαθητές μας αν στα νέα διδακτικά πακέτα για το Δημοτικό, παράλληλα με τα συνοδευτικά Audio CDs και το CDROM, συμπεριλαμβάναμε περισσότερα παιχνίδια. Σύμφωνα με τους Deci & Ryan (1985), όταν προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών μας, αυτοί θα χρησιμοποιήσουν κάθε διαθέσιμη πληροφορία για να κάνουν επιλογές και να επιτύχουν στόχους τους οποίους οι ίδιοι θα έχουν επιλέξει. Η προσέγγιση της μουσικής ως παιχνίδι θα προκαλέσει κίνητρα στους μαθητές μας, τα οποία θα τους οδηγήσουν σε επιλογή που προέρχεται από απόφαση δική τους και επομένως θα συμβάλλει στην ουσιαστικότερη κατανόησή της. Τα ευεργετικά αποτελέσματα του παιχνιδιού έχουν διαπιστωθεί από αρκετές μελέτες, ξεκινώντας κυρίως από το 1963 στην Αγγλία.  Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών τα τελευταία χρόνια και η ιδιαίτερη εξοικείωση των μικρών παιδιών με το κομπιούτερ θα κάνει την ενσωμάτωση μουσικών παιχνιδιών στη διδασκαλία μας και την παρουσίασή τους μέσα από βίντεο ή CDROMs ακόμη πιο προσεγγίσιμη. Στην εισήγηση αυτή θα περιγραφεί η παιδαγωγική αξία που έχει το παιχνίδι στην εκμάθηση της μουσικής. Θα δοθούν παραδείγματα ερευνών που αποδεικνύουν ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στο παιχνίδι και την αποτελεσματικότερη απορρόφηση γνώσεων ιδιαίτερα από τα παιδιά. Θα προταθούν είδη παιχνιδιών τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εκμάθηση της Μουσικής και είναι κατάλληλα για παιδιά ηλικίας 6-12 ετών μέσα από τα αποτελέσματα έρευνας που έγινε σε δύο τάξεις ενός Δημοτικού Σχολείου στην Αθήνα.

·         Άρθρο σε ελληνικό επιστημονικό περιοδικό με κριτές  με τον τίτλο: «Διαχείριση προβλημάτων συμπεριφοράς για να μην α-τονήσει το μάθημα της Μουσικής». Δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα της Πανελλήνιας Ένωσης Εκπαιδευτικών Μουσικής Δημόσιας Εκπαίδευσης (βλ. www.peemde,gr)  στις 6 Φεβρουαρίου 2009.

Στο άρθρο αυτό θα περιγραφούν τα συχνότερα προβλήματα μαθητικής συμπεριφοράς που αντιμετωπίζει ο εκπαιδευτικός Μουσικής στη σχολική τάξη και θα προταθούν τρόποι διαχείρισής τους. Θα υποστηριχθεί ότι η έλλειψη κατάλληλα εξοπλισμένης αίθουσας με μουσικοπαιδαγωγικά μέσα αποτελεί ίσως ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που έχουν να ξεπεράσουν οι εκπαιδευτικοί Μουσικής στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν με επιτυχία τους στόχους των ΔΕΠΠΣ [Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών] και ΑΠΣ [Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών] για το μάθημά τους (ΦΕΚ 304-Β΄/13-03-03). Στα νέα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ για τη Μουσική συνιστάται η βιωματική προσέγγιση του μαθήματος. Όμως, στην κοινή αίθουσα διδασκαλίας, όπου συνήθως διεκπεραιώνεται το μάθημα της Μουσικής, είναι σα να είχαμε βάλει έναν εκπαιδευτικό Φυσικής Αγωγής να διδάξει τους μαθητές του πώς να παίξουν μπάσκετ ανάμεσα στα θρανία!

Στο άρθρο αυτό θα δοθεί σημασία στη συνεργασία του εκπαιδευτικού με το οικογενειακό περιβάλλον του μαθητή για την κατανόηση των αιτιών που προκαλούν τις παραβατικές συμπεριφορές στην τάξη. Επίσης, θα διευκρινιστεί με ποιον τρόπο μπορεί ο εκπαιδευτικός να διακρίνει, ανάμεσα σε έναν υπερκινητικό ή ακόμη κι έναν «αδιάφορο» μαθητή, το χαρισματικό, ο οποίος συχνά παρουσιάζει κοινά στοιχεία με τη συμπεριφορά εκείνων. Θα επισημανθεί ότι μόνο με τη διδασκαλία της ίδιας της μουσικής -και μάλιστα μέσα στα ενδιαφέροντα των μαθητών ή αλλιώς «στη γλώσσα» των μαθητών- καθώς και με τη θετική αξιολόγηση της προσπάθειας τους κι επομένως με τη χωρίς αυστηρότητα βαθμολόγηση και τη μη επιβολή οποιουδήποτε είδους ποινών, θα μπορέσει ο εκπαιδευτικός να προσελκύσει τους μαθητές του και να τους κάνει να κατανοήσουν τη μουσική.

Στις μέρες μας, που οι μαθητές είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τις Νέες Τεχνολογίες, η προσέγγιση της μουσικής μέσω αυτών μπορεί να συμβάλει θετικά στην υλοποίηση του μαθήματος με έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα τρόπο, που επιπλέον θα είναι σύμφωνος με τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ πάνω στα οποία βασίστηκε και η συγγραφή των νέων διδακτικών πακέτων με τα συνοδευτικά Audio CDs για τη Μουσική. Η αντιμετώπιση της Μουσικής ως παιχνίδι και όχι ως ένα βαρετό και μάλιστα ιδεατό αντικείμενο, όπως συχνά διδάσκεται σε κοινές αίθουσες διδασκαλίας, θα εμπνεύσει τους μαθητές να ενασχοληθούν μαζί της, αποκλείοντας έτσι την περίπτωση να «α-τονήσει» το μάθημα της Μουσικής.

·        Δημοσιευμένο άρθρο στα πρακτικά ημερίδας με θέμα «Σχολείο και Οικογένεια». Ο τίτλος του άρθρου μου ήταν: «Οικογένεια στον τόνο της Μουσικής», Φεβρουάριος 2009, ISBN: 978-960-98985-1-5. Η ημερίδα διοργανώθηκε από την  Περιφερειακή Διεύθυνση  Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής, 23^η Εκπαιδευτική Περιφέρεια Π.Ε.

Το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται ένας μαθητής έχει αποδειχθεί από πληθώρα ερευνών σε όλο τον κόσμο ότι έχει ύψιστη σημασία για το βαθμό της μουσικής του εξέλιξης (Gordon, 1997· Sloboda & Howe, 1991). Το είδος της μουσικής που διαλέγουμε και τραγουδάμε στα παιδιά μας,  λέει η Bromley (1965), έχει απίστευτη δύναμη στο να αλλάξει την πορεία της ζωής τους. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στην Αθήνα (Markea, 2002), φάνηκε ότι η οικογένεια και το σχολείο αποτελούν δύο από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν τη μουσική ανάπτυξη. Το έμβρυο δέχεται επιρροές από τα ακούσματα της οικογένειάς του και ιδιαίτερα από τη μητέρα του, τα οποία το σημαδεύουν για την υπόλοιπη ζωή του. Έχει διαπιστωθεί ότι οι μελωδίες που το έμβρυο άκουγε  έχουν τη δυνατότητα όταν αυτό μεγαλώσει να το καταπραΰνουν ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές του. Επίσης, η αξία που το σχολικό περιβάλλον δίνει στο μάθημα της Μουσικής συμβάλλει θετικά ή αρνητικά στην ανάπτυξη της μουσικής γνώσης ενός μαθητή. Το ελληνικό περιβάλλον θεωρείται ιδιαίτερα «δύσκολο» από τους εκπαιδευτικούς της Μουσικής. Ένα από τα συνηθισμένα παράπονά τους, είναι η έλλειψη της κατάλληλα εξοπλισμένης αίθουσας. Αυτό τους εμποδίζει να διδάξουν το μάθημά τους με τον τρόπο που προτείνεται να διδάσκεται μέσα από το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών και τα νέα διδακτικά πακέτα. Συχνά, οι εκπαιδευτικοί της Μουσικής αντί να διδάσκουν την ίδια τη μουσική αναγκάζονται να μιλούν μόνο για αυτήν κάτι το οποίο είναι εντελώς αντίθετο προς τους παιδαγωγικούς στόχους του μαθήματος. Η εισήγηση αυτή αφού αρχικά περιγράψει πώς η οικογένεια και το σχολείο επιδρούν στο μάθημα της Μουσικής, θα προτείνει τρόπους εναρμόνισης των δύο αυτών παραγόντων με το συγκεκριμένο μάθημα ώστε να «πιάσουν» τον τόνο και τις ανάγκες της Μουσικής. Η αρμονία ανάμεσα στο περιβάλλον μάθησης και της ίδιας της μουσικής θα υποστηριχτεί ότι μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα αυτό που ο Πλάτωνας φαίνεται να εννοούσε όταν έλεγε: «Αν θέλεις να μετρήσεις το πνευματικό επίπεδο ενός λαού,  εξέτασε τη μουσική του».

·         Άρθρο δημοσιευμένο στα αγγλικά στα πρακτικά διεθνούς συνεδρίου Εκπαίδευσης και Ιατρικής με κριτές και θέμα: «Excellence: Education & Human Development» [Αριστεία: Εκπαίδευση και Ανθρώπινη Ανάπτυξη]. Το διεθνές συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Αθήνα από 1-4 Ιουλίου 2009 υπό την αιγίδα του ΥπΕΠΘ και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο τίτλος της εισήγησής μου στα αγγλικά ήταν:  «Musical talent: Innate or developed?» [Μουσικό Ταλέντο: Εκ Γενετής ή Επίκτητο;]. (Βλ. ιστοσελίδα: www.excellence-con.eu)

Σύμφωνα με το Κέντρο Αναπτυξιακής και Κοινωνικής Παιδιατρικής, μία από τις πιο σημαντικές ενδείξεις ότι ένα παιδί είναι χαρισματικό είναι το ότι έχει ευαισθησία σε ζητήματα αισθητικής και καλλιτεχνίας. Η Αμερικανική Ένωση Χαρισματικών Παιδιών σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τους γονείς ν’ αναγνωρίσουν αν όντως έχουν τέτοια παιδιά έχει προτείνει ένα μοντέλο με τα εξής χαρακτηριστικά: δημιουργική σκέψη, γενική διανοητική ικανότητα, συγκεκριμένη ακαδημαϊκή δυνατότητα, ηγετικές δεξιότητες και καλλιτεχνικό ταλέντο.

Ποια είναι όμως η φύση του μουσικού ταλέντου; Σύμφωνα με τον Gagné (1991• 1995), υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους όρους «προικισμένος» και «ταλαντούχος». Προικισμένος είναι αυτός που έχει ικανότητες από την ίδια τη φύση, ενώ ταλαντούχος αυτός του οποίου οι δυνατότητες θα μπορούσαν να επηρεαστούν από το περιβάλλον, όπως το οικογενειακό και το σχολικό. Ο Welch (2001) ισχυρίζεται ότι «Όλοι είμαστε μουσικοί: απλώς χρειαζόμαστε την ευκαιρία». Όμως, τα ευρήματα έρευνας που διεξήχθη στην Ελλάδα (βλ. Markea, 2005) δείχνουν ότι διαφέρουμε στο βαθμό του ταλέντου που διαθέτουμε και ότι στην περίπτωση του εξαιρετικά χαρισματικού στη μουσική μαθητή, το ταλέντο του είναι κυρίως έμφυτο. Μόνο ως ένα βαθμό μπορεί αυτό να επηρεαστεί από τους εξής παράγοντες: πρακτική εξάσκηση, διδασκαλία, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ευρήματα προηγούμενης μελέτης που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (βλ. Markea, 2002) δείχνουν ότι το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται το μάθημα (σχολείο, ή ωδείο) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζει την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης ενός «κανονικού» μαθητή. Κι όμως, στη νεώτερη έρευνα (βλ. Markea, 2005) πάνω στη φύση του μουσικού ταλέντου φαίνεται ότι ο παράγοντας σχολείο ή ωδείο είναι ανύπαρκτος στην περίπτωση του εξαιρετικά ταλαντούχου μαθητή. Σε κάθε περίπτωση, ο μαθητής αυτός θα μπορέσει να προχωρήσει στην εκμάθηση της μουσικής εξαιτίας κυρίως του ταλέντου το οποίο διαθέτει από τη φύση του. Τα ευρήματα της έρευνας αυτής για τη φύση του μουσικού ταλέντου (βλ. Markea, 2005) συγκρίνονται με τη θεωρία του Vygotsky (1978) πάνω στη Ζώνη Εγγύτερης Ανάπτυξης (Zone of Proximal Development), σύμφωνα με την οποία ο μαθητής μαθαίνει μέσα στο περιβάλλον.

Στην εισήγηση αυτή θα υποστηριχθεί ότι το μουσικό ταλέντο μπορεί να αναπτυχθεί μόνο μέχρι κάποιο βαθμό από το περιβάλλον (βλ. Markea, 2005). Ακόμη και ο εξαιρετικά ταλαντούχος μαθητής ο οποίος έχει κυρίως έμφυτες ικανότητες επωφελείται σημαντικά από το περιβάλλον, περισσότερο ακόμη και από έναν «κανονικό» μαθητή. Όμως αυτό δε συμβαίνει εξαιτίας του περιβάλλοντος, αλλά κυρίως εξαιτίας των δικών του φυσικών ικανοτήτων.

·         Άρθρο δημοσιευμένο στα πρακτικά διεθνούς συνεδρίου Εκπαίδευσης και Ιατρικής με κριτές και θέμα; «Excellence: Education & Human Development» [Αριστεία: Εκπαίδευση και Ανθρώπινη Ανάπτυξη]. Το διεθνές συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Αθήνα από 1-4 Ιουλίου 2009 υπό την αιγίδα του ΥπΕΠΘ και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο τίτλος της εισήγησής μου στα ελληνικά ήταν: «Μουσικό ταλέντο: Εκ γενετής ή επίκτητο;». (Βλ. ιστοσελίδα: www.excellence-con.eu)

Σύμφωνα με το Κέντρο Αναπτυξιακής και Κοινωνικής Παιδιατρικής, μία από τις πιο σημαντικές ενδείξεις ότι ένα παιδί είναι χαρισματικό είναι το ότι έχει ευαισθησία σε ζητήματα αισθητικής και καλλιτεχνίας. Η Αμερικανική Ένωση Χαρισματικών Παιδιών σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τους γονείς ν’ αναγνωρίσουν αν όντως έχουν τέτοια παιδιά έχει προτείνει ένα μοντέλο με τα εξής χαρακτηριστικά: δημιουργική σκέψη, γενική διανοητική ικανότητα, συγκεκριμένη ακαδημαϊκή δυνατότητα, ηγετικές δεξιότητες και καλλιτεχνικό ταλέντο.

Ποια είναι όμως η φύση του μουσικού ταλέντου; Σύμφωνα με τον Gagné (1991• 1995), υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους όρους «προικισμένος» και «ταλαντούχος». Προικισμένος είναι αυτός που έχει ικανότητες από την ίδια τη φύση, ενώ ταλαντούχος αυτός του οποίου οι δυνατότητες θα μπορούσαν να επηρεαστούν από το περιβάλλον, όπως το οικογενειακό και το σχολικό. Ο Welch (2001) ισχυρίζεται ότι «Όλοι είμαστε μουσικοί: απλώς χρειαζόμαστε την ευκαιρία». Όμως, τα ευρήματα έρευνας που διεξήχθη στην Ελλάδα (βλ. Markea, 2005) δείχνουν ότι διαφέρουμε στο βαθμό του ταλέντου που διαθέτουμε και ότι στην περίπτωση του εξαιρετικά χαρισματικού στη μουσική μαθητή, το ταλέντο του είναι κυρίως έμφυτο. Μόνο ως ένα βαθμό μπορεί αυτό να επηρεαστεί από τους εξής παράγοντες: πρακτική εξάσκηση, διδασκαλία, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ευρήματα προηγούμενης μελέτης που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (βλ. Markea, 2002) δείχνουν ότι το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται το μάθημα (σχολείο, ή ωδείο) αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζει την ανάπτυξη της μουσικής γνώσης ενός «κανονικού» μαθητή. Κι όμως, στη νεώτερη έρευνα (βλ. Markea, 2005) πάνω στη φύση του μουσικού ταλέντου φαίνεται ότι ο παράγοντας σχολείο ή ωδείο είναι ανύπαρκτος στην περίπτωση του εξαιρετικά ταλαντούχου μαθητή. Σε κάθε περίπτωση, ο μαθητής αυτός θα μπορέσει να προχωρήσει στην εκμάθηση της μουσικής εξαιτίας κυρίως του ταλέντου το οποίο διαθέτει από τη φύση του. Τα ευρήματα της έρευνας αυτής για τη φύση του μουσικού ταλέντου (βλ. Markea, 2005) συγκρίνονται με τη θεωρία του Vygotsky (1978) πάνω στη Ζώνη Εγγύτερης Ανάπτυξης (Zone of Proximal Development), σύμφωνα με την οποία ο μαθητής μαθαίνει μέσα στο περιβάλλον.

Στην εισήγηση αυτή θα υποστηριχθεί ότι το μουσικό ταλέντο μπορεί να αναπτυχθεί μόνο μέχρι κάποιο βαθμό από το περιβάλλον (βλ. Markea, 2005). Ακόμη και ο εξαιρετικά ταλαντούχος μαθητής ο οποίος έχει κυρίως έμφυτες ικανότητες επωφελείται σημαντικά από το περιβάλλον, περισσότερο ακόμη και από έναν «κανονικό» μαθητή. Όμως αυτό δε συμβαίνει εξαιτίας του περιβάλλοντος, αλλά κυρίως εξαιτίας των δικών του φυσικών ικανοτήτων.

·        Άρθρο δημοσιευμένο στο διεθνές (αμερικάνικο) επιστημονικό περιοδικό «Education Articles»  [Εκπαιδευτικά Άρθρα] με κριτές στην κατηγορία «Άρθρα για την Ιδιοφυία» στον 2^ο τόμο,  18 Οκτωβρίου  2009. Το άρθρο είχε τίτλο: «All children by nature have a musical brain» [Όλα τα Παιδιά Έχουν από τη Φύση τους Μουσικό Εγκέφαλο]. Διαβάστηκε: 4398 φορές. Αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα www.edarticle.com την Πέμπτη στις 24 Σεπτεμβρίου 2009  στις 4:08 μμ.

«Είμαστε όλοι μουσικοί, αλλά απλώς χρειαζόμαστε την ευκαιρία», ισχυρίζεται ο Welch (2001) και σίγουρα έχει δίκιο! Η μουσική είναι μια γλώσσα και το να τη μιλάμε είναι για μας κάτι πολύ φυσικό. Για το λόγο αυτό, λατρεύουμε το να τραγουδάμε. Η μουσική γεννιέται την ίδια στιγμή που μπορούμε να μιλάμε. Στην αρχαία Ελλάδα μάλιστα η γλώσσα μας λεγόταν προσωδιακή, επειδή τραγουδιόταν. Όπως έλεγαν χαρακτηριστικά Έλληνες συγγραφείς, «Οι Έλληνες συνήθιζαν να τραγουδούν με τις λέξεις και να μιλούν με το τραγούδι!». Αυτό που χρειαζόμαστε λοιπόν, στις μέρες μας, είναι απλώς η ευκαιρία για να αναδείξουμε το τραγούδι μας!

·        Άρθρο δημοσιευμένο στα ελληνικά στα πρακτικά του 6^ου διεθνούς συνεδρίου της Ελληνικής  Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση, με κριτές και τίτλο: «Όλα τα παιδιά έχουν από τη φύση τους μουσικό εγκέφαλο».   Το θέμα του συνεδρίου ήταν «Μουσική: Παιδεύει, εκπαιδεύει, θεραπεύει» κι έλαβε χώρα στην Αθήνα από τις 30/10/2009 έως και την 01/11/2009. Το βιβλίο στο οποίο δημοσιεύτηκε το άρθρο έχει ISBN: 978-960-89847-5-2 και είναι στις σσ. 694-698.

Ο εγκέφαλος των παιδιών που οι εκπαιδευτικοί της Μουσικής αναλαμβάνουν στο Δημοτικό Σχολείο είναι βιολογικά μουσικός. Ήδη στο τρίτο τρίμηνο, το έμβρυο μπορεί να ακούει και να θυμάται μουσικές φράσεις και να τις συνδυάζει με συναισθήματα που αυτές του προκαλούν. Ως νήπιο έχει πλέον αναπτύξει σε κάποιο βαθμό μουσικές δεξιότητες. Μέσα από έρευνες έχει αποδειχθεί ότι αυτό που κάνει τελικά τη διαφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται η μουσικότητα ενός παιδιού μέσα στο περιβάλλον στο οποίο αυτό μεγαλώνει. Για παράδειγμα, οι μουσικές προτιμήσεις των γονέων, όπως και το αν θα ενασχοληθεί με τη μουσική από τα πρώτα χρόνια της ζωής του και με τον κατάλληλο γι΄ αυτό δάσκαλο, επηρεάζουν αποφασιστικά τη μουσική παιδεία που αυτό θα αποκτήσει. Έχει αποδειχθεί ότι η πρώιμη ενασχόληση με τη μουσική βελτιώνει σημαντικά την ανάπτυξη ενός ήδη υπάρχοντος μουσικού εγκεφάλου. Μάλιστα η επιρροή αυτή αφορά όχι μόνο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων στη μουσική αλλά και σε διάφορους τομείς της επιστήμης και της τέχνης. Η συγκεκριμένη εισήγηση στοχεύει στην περιγραφή και ανάλυση απόψεων διαφόρων νευρομουσικολόγων ερευνητών που μαρτυρούν το βαθμό στον οποίο οι μουσικές ικανότητες ενός μαθητή αποτελούν γενετική επιταγή αλλά και εξελίσσονται από την ίδια τη διδασκαλία.

·        Άρθρο δημοσιευμένο στα αγγλικά στα πρακτικά του 6^ου διεθνούς συνεδρίου της Ελληνικής  Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση, με κριτές και τίτλο: «All children by nature have a musical brain» [Όλα τα Παιδιά Έχουν από τη Φύση τους Μουσικό Εγκέφαλο]. Το θέμα του συνεδρίου ήταν «Music: Trains, educates, heals» [Μουσική: Παιδεύει, Εκπαιδεύει, Θεραπεύει] κι έλαβε χώρα στην Αθήνα από τις 30/10/2009 έως και την 01/11/2009. Το βιβλίο στο οποίο δημοσιεύτηκε το άρθρο έχει ISBN: 978-960-89847-5-2 και είναι στις σσ. 153-156.

Ο εγκέφαλος των παιδιών που οι εκπαιδευτικοί της Μουσικής αναλαμβάνουν στο Δημοτικό Σχολείο είναι βιολογικά μουσικός. Ήδη στο τρίτο τρίμηνο, το έμβρυο μπορεί να ακούει και να θυμάται μουσικές φράσεις και να τις συνδυάζει με συναισθήματα που αυτές του προκαλούν. Ως νήπιο έχει πλέον αναπτύξει σε κάποιο βαθμό μουσικές δεξιότητες. Μέσα από έρευνες έχει αποδειχθεί ότι αυτό που κάνει τελικά τη διαφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται η μουσικότητα ενός παιδιού μέσα στο περιβάλλον στο οποίο αυτό μεγαλώνει. Για παράδειγμα, οι μουσικές προτιμήσεις των γονέων, όπως και το αν θα ενασχοληθεί με τη μουσική από τα πρώτα χρόνια της ζωής του και με τον κατάλληλο γι΄ αυτό δάσκαλο, επηρεάζουν αποφασιστικά τη μουσική παιδεία που αυτό θα αποκτήσει. Έχει αποδειχθεί ότι η πρώιμη ενασχόληση με τη μουσική βελτιώνει σημαντικά την ανάπτυξη ενός ήδη υπάρχοντος μουσικού εγκεφάλου. Μάλιστα η επιρροή αυτή αφορά όχι μόνο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων στη μουσική αλλά και σε διάφορους τομείς της επιστήμης και της τέχνης. Η συγκεκριμένη εισήγηση στοχεύει στην περιγραφή και ανάλυση απόψεων διαφόρων νευρομουσικολόγων ερευνητών που μαρτυρούν το βαθμό στον οποίο οι μουσικές ικανότητες ενός μαθητή αποτελούν γενετική επιταγή αλλά και εξελίσσονται από την ίδια τη διδασκαλία.

·         Άρθρο σε ελληνικό επιστημονικό περιοδικό με κριτές και με τίτλο «Παιδαγωγικό Ιδεοδρόμιο» που εκδίδεται από την Ένωση Ελλήνων Παιδαγωγών.  Το άρθρο με τίτλο «Μουσικό ταλέντο και περιβάλλον» βρίσκεται στο 1^ο Τεύχος, σσ. 60-70, Νοέμβριος 2010, ISSN:1792-7471.

Το «Μουσικό ταλέντο» ηχεί ακόμη κι από τις ίδιες τις λέξεις του ως κάτι θεϊκό. Στη λέξη «μουσικό» κρύβεται η πίστη των αρχαίων Ελλήνων στο ότι οι μούσες ήταν προστάτισσες της μουσικής. Η λέξη «ταλέντο» επίσης σημαίνει «εξαιρετική ιδιοφυΐα» και αναφέρεται σε ικανότητες κυρίως φυσικές. Ως εκπαιδευτικοί ή γονείς όμως πάντοτε θέλουμε να πιστεύουμε πως μπορούμε να μετατρέψουμε ένα συνηθισμένο παιδί σε μουσική ιδιοφυΐα. Στο άρθρο αυτό θα υποστηριχθεί ότι το ταλέντο, αν και χάρισμα όντως θεϊκό, μπορεί ως ένα βαθμό να αναπτυχθεί μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον, τη διδασκαλία και τη μελέτη.

·        Άρθρο δημοσιευμένο σε ελληνικό επιστημονικό βιβλίο με κριτές και τίτλο «Θέματα Παιδαγωγικής Επιστήμης: Από το Παλαιό ‘Νέο Σχολείο’ στο Σύγχρονο ‘Νέο Σχολείο'». Αθήνα 2010, που επιμελήθηκαν οι Μπερερής, Π. και Βλαχαντώνη, Μ.  ISBN: 978-960-93-2211-9. Ο τίτλος του άρθρου μου είναι:  «Μουσική Αγωγή», σσ. 109-110.

Στο άρθρο αυτό περιγράφονται οι στόχοι του μαθήματος της Μουσικής στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Σύμφωνα με τα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ για το συγκεκριμένο μάθημα, ο εκπαιδευτικός έχει να διδάξει τους μαθητές του ακρόαση, εκτέλεση και σύνθεση της μουσικής. Δηλαδή, ο εκπαιδευτικός θα επικεντρώσει τη διδασκαλία του σε τρεις άξονες που έχουν να κάνουν κυρίως με βιωματική μάθηση, αυτό που οι ερευνητές ονομάζουν «διδασκαλία της ίδιας της μουσικής». Η διδασκαλία της θεωρίας της Μουσικής (το περί της μουσικής) έρχεται να συμπληρώσει αυτό που οι μαθητές έχουν ήδη γνωρίσει και κατανοήσει μέσα από την εκτέλεση, τη δημιουργία ή το άκουσμα της μουσικής.

·        Άρθρο δημοσιευμένο σε ελληνικό επιστημονικό βιβλίο με κριτές και τίτλο «Θέματα Παιδαγωγικής Επιστήμης: Από το Παλαιό ‘Νέο Σχολείο’ στο Σύγχρονο ‘Νέο Σχολείο'». Αθήνα 2010, που επιμελήθηκαν οι Μπερερής, Π. και Βλαχαντώνη, Μ.  ISBN: 978-960-93-2211-9. Ο τίτλος του άρθρου μου είναι: «Προβλήματα συμπεριφοράς στη σχολική τάξη και τρόποι διαχείρισής τους», σσ. 138-141.

Οι εκπαιδευτικοί συχνά έρχονται αντιμέτωποι με παραβατικές συμπεριφορές που προκαλούνται συνήθως από μαθητές: α) με επιθετική συμπεριφορά, β) τύπου «κλόουν», (γ) τύπου… «πολιτικού», (δ) με υπερκινητικότητα, και (ε) τύπου «δε με νοιάζει».  Στο άρθρο αυτό δίνονται συμβουλές στους εκπαιδευτικούς για τον τρόπο διαχείρισης των συμπεριφορών αυτών.

·         Άρθρο στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό με κριτές «Music Scholarship: Russian Journal of Academic Studies» [Μουσική Υποτροφία: Ρώσικο Περιοδικό Ακαδημαϊκών Σπουδών], σσ.  83-89, 2010/1(6). ISSN 1996-5326 . Το άρθρο έχει τίτλο «Aspects of relationship between music and politics in Proclus» [Όψεις της Σχέσης της Μουσικής με την Πολιτική στον Πρόκλο] και είναι δημοσιευμένο στα αγγλικά και σε συνεργασία με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πάτρας.

Ανάμεσα στα θέματα που ο Πρόκλος έχει εμπνευστεί από τον Πλάτωνα είναι και αυτό που αναφέρεται στη Μουσική και βέβαια στο ευρύτερο περί αισθητικής ζήτημα, το οποίο η ίδια, ως καλλιτεχνικό είδος, εισάγει ή ακόμη και συνθέτει μέσω των ποικίλων μορφών της. Ωστόσο, ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος επιμένει περισσότερο από τον Πλάτωνα στο να τονίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της Μουσικής και τη δυνατότητά της να μεταμορφώνει επί τα βελτίω την ανθρώπινη εσωτερικότητα.  Ο Πρόκλος πραγματεύεται τα πράγματα της μουσικής μ’ έναν ολιστικό τρόπο, δηλαδή με προσεγγίσεις που δεν είναι μόνο αυστηρά καλλιτεχνικές, κυρίως στα σχόλιά του στον πλατωνικό διάλογο Πολιτεία.

·        Άρθρο στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό με κριτές «Music Scholarship: Russian Journal of Academic Studies» [Μουσική Υποτροφία: Ρώσικο Περιοδικό Ακαδημαϊκών Σπουδών], σσ.  83-89, 2010/1(6). ISSN 1996-5326. Το άρθρο έχει τίτλο «Όψεις της σχέσης της μουσικής με την πολιτική στον Πρόκλο» και είναι δημοσιευμένο στα ελληνικά και σε συνεργασία με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Πάτρας.

Ανάμεσα στα θέματα που ο Πρόκλος έχει εμπνευστεί από τον Πλάτωνα είναι και αυτό που αναφέρεται στη Μουσική και βέβαια στο ευρύτερο περί αισθητικής ζήτημα, το οποίο η ίδια, ως καλλιτεχνικό είδος, εισάγει ή ακόμη και συνθέτει μέσω των ποικίλων μορφών της. Ωστόσο, ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος επιμένει περισσότερο από τον Πλάτωνα στο να τονίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της Μουσικής και τη δυνατότητά της να μεταμορφώνει επί τα βελτίω την ανθρώπινη εσωτερικότητα.  Ο Πρόκλος πραγματεύεται τα πράγματα της μουσικής μ’ έναν ολιστικό τρόπο, δηλαδή με προσεγγίσεις που δεν είναι μόνο αυστηρά καλλιτεχνικές, κυρίως στα σχόλιά του στον πλατωνικό διάλογο Πολιτεία.

·        Άρθρο δημοσιευμένο στις ελληνικές εκπαιδευτικές ιστοσελίδες www.alfavita.gr (18-2-2011  στις 12:12) και της Ομοσπονδίας Καθηγητών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΟΚΠΕ) www.okpe.gr (18-2-2011) με τον τίτλο: «Η μουσική εκπαίδευση στο ελληνικό σχολείο αλλάζει: Εμείς;»

Το σύγχρονο σχολείο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αξία της μουσικής εκπαίδευσης μέσα από ένα πρίσμα διαπολιτισμικότητας και διαθεματικότητας. Η Μουσική θα διδάσκεται πλέον σε ειδικά εξοπλισμένη για τις ανάγκες του μαθήματος αίθουσα, αποκλειστικά από εκπαιδευτικούς της ειδικότητας και μάλιστα από την Α΄ Δημοτικού, όπου θα είναι δίωρο μάθημα. Αυτά προβλέπονται από το Φ. 12/829/88413/Γ1/20-07-2010, το οποίο αναφέρεται στη διδασκαλία-πρόγραμμα σπουδών των νέων διδακτικών αντικειμένων τα οποία θα εισαχθούν στα ολοήμερα δημοτικά σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Επιπλέον, ο εκπαιδευτικός Μουσικής στο πλαίσιο των Πολιτιστικών Ομίλων δραστηριοτήτων μπορεί να οργανώσει Μουσικά Σύνολα, όπως χορωδία και ορχήστρα, ως ομαδοσυνεργατική μουσική δραστηριότητα. Στη διδασκαλία της Χορωδίας αναγνωρίζεται ιδιαίτερα το πόσο σημαντικό είναι ο εκπαιδευτικός να δίνει τα κατάλληλα τραγούδια στους μαθητές του, ανάλογης φωνητικής έκτασης με την ηλικία τους και να λαμβάνει υπόψη την επερχόμενη μεταφώνηση των μαθητών του στην Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού. Γενικά οι πληροφορίες που δίνονται είναι πιο εξειδικευμένες και αναφέρονται πλέον με καθαρά μουσικούς όρους (όπως «ισοκράτης»), δείχνοντας κι έμμεσα ότι απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς ειδικότητας Μουσικής. Επιπλέον η κυκλοφορία των νέων διδακτικών πακέτων για τη Μουσική σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού και μάλιστα ξεκινώντας από την Α΄ τάξη αποδεικνύουν ότι έχει ληφθεί σοβαρά υπόψη από την πολιτεία ότι η Μουσική αποτελεί ένα εξειδικευμένο γνωστικό αντικείμενο κι όχι μια απλή δραστηριότητα για τους μαθητές του Δημοτικού. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο επομένως καθώς και το Υπουργείο Παιδείας (ΥπΔΒΜΘ) έχει δείξει εμπράκτως το ενδιαφέρον που αρμόζει στο μάθημα της Μουσικής, όπως αυτό συμβαίνει σε όλες τις πολιτισμένες χώρες. Κάπως βέβαια αργά, αν σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα αποτελεί τη γενέτειρα  της μουσικής εκπαίδευσης από την αρχαιότητα ακόμη.

Σύμφωνα με το προαναφερόμενο έγγραφο, το μάθημα της Μουσικής αποβλέπει στην καλλιέργεια της προσωπικότητας των μαθητών μέσα από σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις και φυσικά με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών. Ο εξοπλισμός μάλιστα που προβλέπεται για την αίθουσα της Μουσικής από το ΥπΔΒΜΘ περιλαμβάνει:  CD player με καλή ποιότητα ήχου,• Μουσικά CDs και DVDs, Τηλεόραση και DVD player, Υπολογιστή για την αξιοποίηση των εκπαιδευτικών λογισμικών καθώς και μουσικά όργανα ποικίλα και ανάλογα με τον αριθμό των μαθητών, όπως ταμπουρίνα, ξυλάκια (κλάβες), σείστρα, μαράκες, κουδουνάκια, ξύστρες, τρίγωνα, μεταλλόφωνα (γκλόκενσπιλ), ξυλόφωνα κ.τ.λ.

Παρόλα αυτά, το ερώτημα είναι κατά πόσο εμείς ως εκπαιδευτικοί Μουσικής, δάσκαλοι γενικής εκπαίδευσης ή ειδικοτήτων, στελέχη της εκπαίδευσης, γονείς ή μαθητές έχουμε συνειδητοποιήσει τις αλλαγές αυτές και με ποιον τρόπο θα μπορέσουμε να δώσουμε στο μάθημα της Μουσικής το ρόλο και την αξία που του αναλογεί.

Τα αποτελέσματα έρευνας που διεξήχθη στη χώρα μας (βλ. Markea, 2005[1]) έδειξαν ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός μουσικά ταλαντούχων μαθητών, οι οποίοι όμως συχνά δεν αξιοποιούν το ταλέντο τους, κυρίως λόγω της επικρατούσας κουλτούρας για το μάθημα της Μουσικής. Η ελληνική κοινωνία έμμεσα ή άμεσα συνήθως αποτρέπει τα παιδιά από τη μουσική εκπαίδευση, θεωρώντας ότι με τη μουσική δε θα μπορέσουν να αποκτήσουν αργότερα ένα «σίγουρο» επάγγελμα. Έτσι, σε συνδυασμό με το λανθασμένο καθεστώς των εισαγωγικών εξετάσεων για το πανεπιστήμιο, τα παιδιά εγκαταλείπουν την ενασχόλησή τους με τη μουσική, μόνο και μόνο για να πάνε στο φροντιστήριο και να προετοιμαστούν για κάποια σχολή που δυστυχώς δεν είναι πάντοτε της αρεσκείας τους. Είναι κρίμα στη χώρα που δίδαξε τη σπουδαιότητα της μουσικής εκπαίδευσης σε ολόκληρο τον κόσμο, να αφήνεται η υπόθεσή της κυρίως στον ιδιωτικό τομέα και σε εκείνους που οικονομικά μπορούν να την αντέξουν. Η μουσική έχει παιδαγωγικές και θεραπευτικές ιδιότητες (βλ. απόψεις Πλάτωνα και Νεοπλατωνικών φιλοσόφων) και συντελεί στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που ευνοούν κι όλα τα υπόλοιπα διδακτικά αντικείμενα.

·        Συμμετοχή σε ομάδα σύνταξης και συγγραφής κριτηρίων αξιολόγησης παιδαγωγικού και διδακτικού υλικού για την εκπόνηση τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών για την παραγωγή παιδαγωγικού υλικού Μουσικής Αγωγής του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου  

Στο πλαίσιο του Υποέργου 13 «Συγγραφή – εκπόνηση παιδαγωγικού & διδακτικού υλικού (Portfolio)» της Πράξης 1.2.3.α «Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία» του Μέτρου 1.2. της Ενέργειας 1.2.3. του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ» ήμουν μέλος της Επιστημονικής Ομάδας Ειδικότητας για τη Μουσική Αγωγή και σε συνεργασία με την Κωνσταντίνα Δογάνη, Λέκτορα Μουσικής Παιδαγωγικής, Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, ΤΕΠΑΕ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την Χρυσάνθη Ζεπάτου, Εκπαιδευτικό Μουσικής ΠΕ16  συγγράψαμε και καταθέσαμε στις 31 Οκτωβρίου 2007 την πρότασή μας στο Υπουργείο Παιδείας. Η επιστημονική ομάδα μας συγκροτήθηκε με βάση την υπ’ αρ. πρωτ. 4242/19-6-2007  (Φ.Ε.Κ Υ.Ο.Δ.Δ. 272/04.07.2007) Υπουργική Απόφαση Ορισμού Επιστημονικών Ομάδων Ειδικοτήτων, για τις ανάγκες της Πράξης 1.2.3.α «Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία» του Μέτρου 1.2, της Ενέργειας 1.2.3 του ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ», από το ΥΠ.Ε.Π.Θ./Ε.Υ.Ε  Προγραμμάτων Κ.Π.Σ. Περίοδος εκπόνησης της Πρότασής μας ήταν: από 4/7/2007 έως 4/11/2007.              

·        Συμμετοχή σε δημοσιευμένη έρευνα που υλοποίησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στο περιοδικό «Εικαστική Παιδεία» που εκδίδεται από το Δ.Σ. της Ένωσης Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων Μ. Εκπαίδευσης, Νο22, έτος 2006, σσ. 181-184. Τα αποτελέσματα έρευνας πεδίου που έγινε σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο αναφέρονται στο άρθρο με τίτλο «Έρευνα πεδίου για το μάθημα Εικαστικά στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» το οποίο έγραψα σε συνεργασία με τον κ. Γιώργο Σιγάλα, Σύμβουλο Καλλιτεχνικών Μαθημάτων στο Π.Ι.

Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) στα πλαίσια υλοποίησης της ενέργειας 1.1.α: Προγράμματα - Βιβλία - Έργο: Αναδιατύπωση και Εκσυγχρονισμός των Προγραμμάτων Σπουδών στον Τομέα της Αισθητικής Αγωγής και Παραγωγή Διδακτικού και Εποπτικού Υλικού πραγματοποίησε έρευνα πεδίου για το μάθημα των Εικαστικών (Καλλιτεχνικών) με ομάδα επιστημόνων, υπό την επιστημονική ευθύνη του Γ. Σιγάλα και της Λ. Κακίση. Η έρευνα αφορά τυχαίο δείγμα εκπαιδευτικών Καλλιτεχνικών μαθημάτων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΠΕ8 από 50 διαμερίσματα της Ελλάδας. Διεξήχθη το σχολικό έτος 1997-1998 και διήρκησε πέντε μήνες (10/97 - 2/98).

Στόχος της έρευνας ήταν να προσδιοριστούν οι ανάγκες και οι προσδοκίες των εκπαιδευτικών του κλάδου ΠΕ8 και των δασκάλων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για το μάθημα των Εικαστικών. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα βοηθήσουν στη σύνταξη των νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών για το μάθημα, στη συγγραφή των νέων βιβλίων και στην παραγωγή σύγχρονων εποπτικών μέσων. Ακόμα, με τη δειγματοληπτική αυτή έρευνα επιδιώκεται η εξέταση της υλικοτεχνικής υποδομής που υπάρχει στη Δευτεροβάθμια και Πρωτοβάθμια εκπαίδευση για το μάθημα των Εικαστικών, των προτιμήσεων των μαθητών και των βελτιώσεων που απαιτούνται για την αναβάθμιση του μαθήματος.

·        Δημοσιευμένο Υπόμνημα σε ελληνικό επιστημονικό περιοδικό, το «Ο.Κ.Π.Ε.», με κριτές που εκδίδει η ομώνυμη Ομοσπονδία Καθηγητών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Ο.Κ.Π.Ε.). Το Υπόμνημα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Σεπτεμβρίου, Οκτωβρίου, Νοεμβρίου 2008 στις σσ. 6-7 και περιλαμβάνει  τις προτάσεις μου σχετικά με τον Προγραμματισμό του Εκπαιδευτικού Έργου για το Σχολικό Έτος 2008-09 (Φ12/682/72791). Πιο συγκεκριμένα, προτείνω να διδάσκεται το μάθημα της Μουσικής αποκλειστικά από καθηγητές ειδικότητας Μουσικής και μάλιστα από την Α΄ Δημοτικού, κι όχι από τη Γ΄ όπως προτείνεται μέσα στο συγκεκριμένο έγγραφο. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό έχει διορθωθεί στο έγγραφο με θέμα «Διδασκαλία-πρόγραμμα σπουδών των νέων διδακτικών αντικειμένων τα οποία θα εισαχθούν στα ολοήμερα δημοτικά σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα» (βλ.  Φ12/829/88413/Γ1/20-07-2010), στο οποίο αναφέρεται το μάθημα της Μουσικής να διδάσκεται από την Α΄ Δημοτικού από εκπαιδευτικούς ειδικότητας Μουσικής (ΠΕ16).

·        Δημοσιευμένο Υπόμνημα σε εκπαιδευτική ιστοσελίδα  της Πανελλήνιας Ένωσης Εκπαιδευτικών Μουσικής Δημόσιας Εκπαίδευσης (βλ. www.peemde,gr)  στις 6 Φεβρουαρίου 2009.Το θέμα της δημοσίευσης είναι: «Υπόμνημα για το μάθημα της Μουσικής στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Σχολεία Γενικής Παιδείας και Μουσικά Σχολεία)».

 Στο Υπόμνημά μου αυτό κατέθεσα τις προτάσεις μου, οι οποίες θα συμβάλλουν στη βελτίωση του μαθήματος της Μουσικής. Οι προτάσεις μου αυτές είναι αποτέλεσμα, όχι μόνο της δικής μου εμπειρίας αλλά και της συλλογής και ανάλυσης ερωτηματολογίων στα οποία απάντησαν όλοι οι εκπαιδευτικοί Μουσικής ΠΕ16 που εργάζονται στα σχολεία των Διευθύνσεων της Α΄, Β΄, Γ΄ Αθήνας και της Ανατολικής Αττικής (Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) των οποίων έχω την ευθύνη ως Σχολική Σύμβουλος Μουσικής από τον Αύγουστο του 2007.

·        Δεκάδες άρθρα σχετικά με μουσικοπαιδαγωγικά θέματα στην τοπική εφημερίδα «Αιγάλεω», ως ειδική συνεργάτιδα της εφημερίδας.

Ως ειδική συνεργάτιδα στην τοπική εφημερίδα «Αιγάλεω» η Γεωργία Μαρκέα έχει γράψει άρθρα με θέμα τη μουσική εκπαίδευση και αφορμή τις εμπειρίες της μέσα από τη διδασκαλία της ως Καθηγήτρια Μουσικής σε σχολεία της περιοχής.

·      Είναι Υπεύθυνη Υποέργου στο διδακτικό πακέτο «Μουσική Ε΄ Δημοτικού» που αποτελείται από τρία βιβλία (Βιβλίο Μαθητή, Τετράδιο Εργασιών και Βιβλίο Δασκάλου) και κυκλοφόρησε στα Ελληνικά σχολεία το σχολικό έτος 2007-2008. Πιο συγκεκριμένα είναι Υπεύθυνη Υποέργου για το συντονισμό και την εποπτεία του στο πλαίσιο του έργου «Συγγραφή Νέων Βιβλίων και Παραγωγή Εκπαιδευτικού Υποστηρικτικού Υλικού με βάση τα ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Δημοτικό και το Νηπιαγωγείο».

·      Την Πέμπτη στις 18 Νοεμβρίου 2010 της γνωστοποιήθηκε από επιστολή του Προέδρου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Κλήμη Γ. Ναυρίδη ότι με τις σχετικές πράξεις του Συντονιστικού Συμβουλίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ορίστηκε ως εμπειρογνώμων για να συμμετέχει στη σύνταξη των Προγραμμάτων Σπουδών (Πολιτισμός) στο Πλαίσιο της πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) -Νέο πρόγραμμα σπουδών, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 - Οριζόντια Πράξη». Από εκείνη τη μέρα εργάζεται πάνω στη σύνταξη προγραμμάτων σπουδών για το μάθημα της Μουσικής.

·      Έχει συμμετοχή στη μελέτη και συγγραφή πρότασης με προδιαγραφές εργαστηρίων Μουσικής σε δημόσια σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η οποία προωθήθηκε το 2004 από το Σύμβουλο Καλλιτεχνικών Μαθημάτων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Γεώργιο Σιγάλα προς τη Διεύθυνση Σπουδών Π.Ε. του ΥπΕΠΘ (Ενιαίο Διοικητικό Τομέα Σπουδών Επιμόρφωσης και Καινοτομιών).

·      Υποβολή καλών πρακτικών διδασκαλίας στην ιστοσελίδα www.epimorfosi.edu.gr  στις 25-10-2010 (Σχέδιο για το μάθημα της Μουσικής για το Μείζον Πρόγραμμα της Επιμόρφωσης  Εκπαιδευτικών) με τον τίτλο: « Διαθεματικό σχέδιο εργασίας στο μάθημα της Μουσικής στην υποχρεωτική εκπαίδευση: Η περίπτωση του εμβατηρίου»

Στο νέο περιβάλλον μέσα στο οποίο διαδραματίζεται το μάθημα της Μουσικής, εκτός από τον πολυπολιτισμικό του χαρακτήρα, υπάρχει συνεχής αύξηση της γνώσης και της πληροφορίας. Δημιουργείται έτσι η ανάγκη, παράλληλα με την ανάπτυξη σεβασμού στη διαφορετικότητα των άλλων πολιτισμών, όχι απλώς της διδασκαλίας της ίδιας της μουσικής αλλά και της συσχέτισής της με τα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα του ωρολογίου προγράμματος. Στο σύγχρονο σχολείο μέσα από την προσέγγιση μουσικών έργων, όχι μόνο ενός συγκεκριμένου πολιτιστικού περιβάλλοντος αλλά και άλλων πολιτισμών, επιδιώκεται η ικανοποίηση συναισθηματικών και νοητικών αναγκών ενός μαθητή και η διαμόρφωση προσωπικοτήτων με στέρεες ηθικές αρχές και ισχυρή αυτοαντίληψη (βλ. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών [ΔΕΠΠΣ] και τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών [ΑΠΣ] Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, τόμος Α΄ και Β΄, Σεπτέμβριος, 2002).

Μετά από μία σύντομη περιγραφή του ισχύοντος ΑΠΣ για τη Μουσική, θα παρουσιαστεί σχέδιο εργασίας με θέμα το Εμβατήριο, προτεινόμενης διάρκειας 4-8 ωρών. Η προσέγγιση θα γίνει με τη βοήθεια του CLASP (Swanwick, 1979), το οποίο έχει επηρεάσει το ισχύον ΑΠΣ για τη Μουσική στην Ελλάδα, και της αναγνωρισμένης διεθνώς θεωρίας του Swanwick (1983). Το CLASP θα συντελέσει στο να κατανοήσουμε τα πεδία στα οποία θα επικεντρώσει τη διδασκαλία του ο εκπαιδευτικός, ενώ το μοντέλο του ερευνητή στο διαχωρισμό των δραστηριοτήτων σε τέσσερα επίπεδα («στρώματα») πάνω στα οποία θα αναπτυχθεί και θα αξιολογηθεί η μουσική γνώση που αφομοιώθηκε από το μαθητή.

·        Συμμετοχή σε ομάδα δημιουργίας εκπαιδευτικού υποστηρικτικού υλικού το οποίο αξιοποιείται από εκπαιδευτικούς και επιμελήθηκε ο Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης Περιφέρειας Αττικής, κύριος Θεόδωρος Γούπος. Το υλικό δημιουργήθηκε με αφορμή την επιμορφωτική ημερίδα που ο ίδιος οργάνωσε στις 19 Φεβρουαρίου 2009 στο 9^ο και 10^ο Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου. Το θέμα ήταν  «Προβλήματα Συμπεριφοράς και Μάθησης στο Σχολείο» και το υλικό μου είχε θέμα: «Διαχείριση προβλημάτων συμπεριφοράς για να μην α-τονήσει το μάθημα της Μουσικής».

Συγγραφή ενός βιβλίου και ενός άρθρου (υπό δημοσίευση) και συμβολή στην εκπόνηση Ηλεκτρονικού Υποστηρικτικού Υλικού (CD-ROM)

·        Έχει υπό δημοσίευση το βιβλίο με τίτλο «Talent in piano playing: A study of exceptionally gifted Greek soloists» [Το Ταλέντο στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στους Εξαιρετικά Ταλαντούχους Έλληνες Πιανίστες], του οποίου είναι η ίδια συγγραφέας και το έχει ήδη δημοσιεύσει στα αγγλικά (εκδόσεις AT.IN.E.R.). Το συγκεκριμένο βιβλίο πρόκειται να δημοσιευθεί μεταφρασμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Μουσικός Οίκος Νικολαΐδη» μέσα στο έτος 2012.

·        Έχει υπό δημοσίευση ένα άρθρο για το γνωστό αγγλικό επιστημονικό περιοδικό με κριτές «British Journal of Music Education» με τίτλο: «The perception of talent in piano playing. An investigation of views by established Greek piano teachers» [Η Αντίληψη της Έννοιας του Ταλέντου στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στις Απόψεις Καθιερωμένων Ελλήνων Καθηγητών Πιάνου].

·        Στις 25 Σεπτεμβρίου 2006 προτάθηκε με εισήγηση του Σύμβουλου των Καλλιτεχνικών Μαθημάτων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, κ. Γεωργίου Σιγάλα, για Υπεύθυνη Υποέργου με τον τίτλο «Εκπόνηση Ηλεκτρονικού Υποστηρικτικού Υλικού (CD-ROM) για τη διδασκαλία των Εικαστικών Γυμνασίου». Το Συντονιστικό Συμβούλιο ενέκρινε την εισήγηση με την πράξη 34/2006 (27-09-06/7929), με την οποία η Γεωργία Μαρκέα ορίστηκε Υπεύθυνη του συγκεκριμένου Υποέργου.

Παραπομπές στο συγγραφικό έργο της

Στο συγγραφικό έργο της Γεωργίας Μαρκέα έχουν αναφερθεί αρκετοί ερευνητές. Δύο από αυτές τις παραπομπές είναι:

·        Παραπομπή στο συγγραφικό έργο της από τον Oscar Odena στο άρθρο του με τίτλο «Some considerations on research dissemination with particular reference to the audience and the authorship of papers» στο διεθνές περιοδικό Music Education Research. 6, 1 (March 2004), pp. 101-110. ISSN 1461-3808 (print) / ISSN 1469-9893 (on line) / 04/010101-10. Το άρθρο είναι διαθέσιμο στην εξής ιστοσελίδα: www.informaworld.com/smpp/content~db=all?content=10.1080/1461380032000182876.

• Παραπομπή στο συγγραφικό της έργο από την Angeliki Triantafyllaki, στο άρθρο της με τίτλο «A call for more instrumental music teaching research» στο διεθνές περιοδικό Music Education Research. 7, 3 (November 2005), pp. 383-387.

·        Στις 3 Σεπτεμβρίου 2008 είχε την τιμή να αναγνωριστεί το έργο της στον τομέα της Μουσικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό και να τη συμπεριλάβουν στον τόμο του 2009 των «Who is Who» με τις προσωπικότητες στην Ελλάδα, όπου υπάρχει δημοσιευμένη αναφορά στο βιογραφικό της.

GR0302683
Γεωργία Μαρκέα

Θ.: Σχολική Σύμβουλος Μουσικής ΠΕ16 με έδρα την Α' Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας - Γ.: Κορυδαλλός Αττικής – ΟΣ.: Δημήτριος Ι. Τηλαβερίδης (Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ07 με έδρα την  Α' Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας - Παι.: Κατερίνα Βέρδη (2000) - Γο.: Γεώργιος Μαρκέας, Αργυρώ Μαρκέα - ΣΠ.: Θείος της ήταν ο γνωστός μουσικοσυνθέτης Λυκούργος Μαρκέας - Ε.: Απόφοιτος του 2ου Λυκείου Χαϊδαρίου. Πτυχιούχος της Ανώτερης Σχολής Κοινωνικών Λειτουργών (1981-84). Το 1987 πήρε πτυχίο πιάνου με καθηγήτρια την αξέχαστη Φοίβη Βάλληνδα και το 1990 δίπλωμα πιάνου με καθηγήτρια την Πόπη Ευστρατιάδη από το "Ωδείο Αθηνών". Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών (1995-97). Πτυχία Ανώτερων Θεωρητικών της Μουσικής (Πτυχίο Αρμονίας το 1995, Πτυχίο Αντίστιξης το 1997 και Πτυχίο Φούγκας το 1999). Master στην εκτέλεση πιάνου (1990-92). Διδακτορικό στο University of London, Institute of Education: Music Education, PhD (1998-2002) με καθηγητή τον Keith Swanwick. Post - doc: Music Education (2003-2004) με καθηγητή τον Graham Welch - K.: Καθηγήτρια Μουσικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (1988-2007). Από το 2003 διδάσκει στα ΠΕΚ και στη μετεκπαίδευση των δασκάλων στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης για τη Μουσική Εκπαίδευση. Από το 2007 είναι Σχολική Σύμβουλος Μουσικής με το βαθμό Παρέδρου επί θητεία του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Έχει συμμετάσχει στη σύνταξη κριτηρίων αξιολόγησης παιδαγωγικού και διδακτικού υλικού για την εκπόνηση τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών παιδαγωγικού υλικού για τη μουσική αγωγή στο Δημοτικό Σχολείο. Επίσης, έχει καταθέσει μελέτη και συγγραφή πρότασης με προδιαγραφές εργαστηρίων Μουσικής σε δημόσια σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και είναι υπεύθυνη για τα νέα βιβλία Μουσικής της Ε' Δημοτικού - ΙΕ.: Υπότροφος του Ι.Κ.Υ. και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Υποτροφιών Π. Μπάκαλα. Εισήχθη πρώτη στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας - Δ.: Το συγγραφικό της έργο αποτελείται από εννέα βιβλία και δεκάδες άρθρα δημοσιευμένα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και βιβλία με κριτές όπως: Talent in Piano Playing: A Study of Exceptionally Gifted Greek Soloists, Georgia G. Markea. Athens: Athens Institute for Education and Research (2005). ISBN 960-88672-1-5. Teachers' Perceptions of Musicality and Its Contexts: A Study of Piano Pedagogy in Athenian Conservatories. Unpublished Ph.D. thesis. University of London. Institute of Education (2002). Αποτελέσματα Λαογραφικής - Μουσικής Επιτόπιας Έρευνας στον Νομό Χανίων. Ερευνητική εργασία 805 σελίδων (Αριθμός εισαγωγής χειρογράφου 4549 / 1997 και Α.Π. 6711 / 19.12.1997). Ακαδημία Αθηνών: Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας (Δεκέμβριος 1997). Βλέπε και Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Τόμος XXVIII (1987-98), σελ. 372, Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών (1999). Global Issues of Education, Γ. Μαρκέα και Γρ. Παπανίκος (επιμ.), τόμος Ι σσ. 1-188 (ISBN 960-87822-6-0) και τόμος ΙΙ, σσ. 189-369 (ISBN 960-87822-7-9). Athens: Athens Institute for Education and Research (2003). The Misunderstanding of Music. Εσφαλμένες Αντιλήψεις Περί Μουσικής. Νάσος– EDNAintertranspublishers (2008). Μετάφραση Γεωργία Γ. Μαρκέα. ISBN: 978-960-930553-2 του Graham Welch (2001) - Δι.: Έχει επανειλημμένα τιμηθεί από καλλιτεχνικούς και μουσικοπαιδαγωγικούς συλλόγους για την προσφορά της σε ατομικές και ομαδικές συναυλίες πιάνου - M.: Αντιπρόεδρος της Ένωσης Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (ΕΕΜΑΠΕ), μόνιμο επιστημονικό μέλος του AT.IN.E.R., μέλος της επταμελούς επιτροπής της Ομάδας Εργασίας Παιδαγωγικής Πιάνου (Ο.Ε.Π.Π.) της ΕΕΜΕ (από το 2002 έως το 2007 επικεφαλής της ομάδας), μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Σχολικών Συμβούλων (ΠΕΣΣ) και ιδρυτικό μέλος του Καλλιτεχνικού και Πνευματικού Συλλόγου Αιγάλεω (υπεύθυνη για τη μουσική). Συμμετείχε ως εθελόντρια στις τελετές έναρξης και λήξης των Παραολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004. Είναι μέλος του ΣΔΥΑ (Σύλλογος Δρομέων Υγείας Αθήνας) και μέλος του Ομίλου Αντισφαίρισης Αθηνών (ΟΑΑ) - Χ.: Φιλοσοφία, ποίηση, γελοιογραφία, τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, τένις, σκάκι, μουσική - Γλ.: Αγγλικά, Ιταλικά και Γερμανικά - E-Mail: gmarkea@gmail.com - Ιστοσελίδα: http://gmarkea.blogspot.gr/

16 Μαρτίου 2011 

Γεωργία Γ. Μαρκέα

---

[1] Talent in Piano Playing: A Study of Exceptionally Gifted Greek Soloists [Το Ταλέντο στην Εκτέλεση του Πιάνου: Μία Έρευνα στους Εξαιρετικά Ταλαντούχους Έλληνες Πιανίστες], Georgia G. Markea. Athens: Athens Institute for Education and Research (2005). ISBN 960-88672-1-5.